Teknoloji şirketleri ‘metaverse’ ile ‘fiziksel dünyayı’ ele geçirmek istiyor

Teknotrat

New member
17 Şub 2021
515
0
0
Teknoloji şirketleri ‘metaverse’ ile ‘fiziksel dünyayı’ ele geçirmek istiyor Facebook, Microsoft, Roblox ve Epic üzere şirketlerin milyarlarca dolarlık yatırım planıyla gündeme gelen metaverse konsepti, internetin gelişmenindeki bir daha sonraki kademe olarak görülüyor.

Teknolojiden para kazanmanın yeni yollarını arayan şirketler, metaverse ile insanlara internet üzerinden erişebilecekleri kurgusal bir cihan vadediyor.

Son periyotta metaverse’e yönelik artan ilgi Kovid-19 salgının da bir kararı olarak görülüyor. Daha fazla insanın uzaktan çalışmaya başlamasıyla çevrim içi etkileşimin daha gerçekçi hale getirmeye yönelik talebin arttığı belirtiliyor.

Kurgusal bir gerçeklik olan Metaverse konsepti, bir daha sonraki etabın kesimi olmak isteyen yatırımcılar ve şirketlerden büyük ilgi görüyor.

Metaverse nedir?

Sanal gerçeklik teknolojisinin geliştirilmiş hali olarak görülen metaverse, kurgusal cihan olarak da tanım ediliyor. Metaverse’te insanların alışveriş yapabileceği, hizmetlere abone olabileceği, iş arkadaşlarıyla birlikte çalışabileceği, oyun oynayabileceği ve hatta etrafındaki manzarayı şahsi zevklerine ve ihtiyaçlarına bakılırsa özelleştirebileceği paylaşılan üç boyutlu sanal bir ortam sunuluyor. Metaverse, insanın dijital alandan fazla dijital dünyanın içine girmesine müsaade veriyor.


Örneğin, kullanıcılar kendilerini bir hologram formunda öteki yerlere yansıtabiliyor. Metaverse, kişinin yalnızca bakmak yerine içine girebildiği somutlaştırılmış bir internet üzere hayal edilebileceği belirtiliyor.

Gerçeğe dayalı olacak metaverse’in, öncesinden oluşturulmuş sanal dünyalardaki karikatürize avatarların tersine kullanıcıların gerçek fizikî etraflarını dijitalleştirerek, birbirleriyle gerçek insan manzaralarıyla etkileşime girebilmelerine imkan sağlayacağı kaydediliyor.

Metaverse teriminin The Matrix, Pokemon Go, Minority Report, Ralph Breaks The Internet, Black Mirror üzere sayısız sinema ile görüntü oyununda tasvir edildiği biliniyor.

Facebook yöneticileri, metaverse’i insanların oyun oynarken ya da araştırma yaparken beraberymiş üzere hissedebilecekleri bir ortam olarak tanımlıyor.

Facebook, metaverse şirketine dönüşmeyi hedefliyor

Facebook, metaverse alanında peş peşe yaptığı atılımlarla öne çıkıyor. Son olarak Facebook şirketinin isminin Meta olarak değiştirileceğini duyuran Facebook Üst Yöneticisi (CEO) Mark Zuckerberg, şirketi gelecek 5 yıl ortasında bir toplumsal medya firması olmaktan çıkarak bir metaverse şirketine dönüştürmeyi hedefliyor.

Zuckerberg, temmuz ayında, tüketicilerin sırf şirketin platformlarında oturum açacakları değil, beraberinde bu dijital dünyada yaşayacakları, çalışacakları ve oyun oynayacakları metaverse’i Facebook’un ve internetin geleceği için bir vizyon olarak pazarlamaya başlamıştı.

Metaverse’in inşası için Avrupa genelinde 10 bin kişi istihdam edeceğini duyuran Facebook, metaverse ile birebir fizikî alanda olmayan insanların oluşturabileceği ve keşfedebileceği bir dizi sanal alan sunmayı planlıyor.

Zuckerberg, metaverse’i cep telefonlarından ya da ekrandan bakmak yerine insanların modülü olabileceği, içine girebileceği bir internet olarak tanımlıyor. Meskenden çalışma taraftarı olarak bilinen Zuckerberg, metaverse’in işe gidip gelme muhtaçlığını ortadan kaldırılabileceğini belirtiyor.

Facebook, baskı altında

Zuckerberg, 2004’te Facebook’u kurdu ve borsada yaklaşık bir trilyon dolar pahasında bir şirket haline getirdi. Başta Avrupa olmak üzere dünya çapında düzenleyiciler ve siyasetçiler, piyasa gücünü dizginlemek, yanlış bilgi ve nefret telaffuzuna son vermek için Facebook ve Zuckerberg’ı baskı altında tutuyor. Facebook’u kârı güvenliğin önüne koymakla suçlayan eski çalışan Frances Haugen’in argümanları da şu anda Facebook için sorun oluşturuyor.

Facebook, ismini Meta olarak değiştirerek şirket hakkında olumsuz haberlerden uzaklaşmayı ve imajını güzelleştirmeyi de hedefliyor.

1 Aralık 2021’den daha sonra paylar “MVRS” sembolü altında süreç nazarancek. Facebook, “metaverse” için dış kaynak kullanacağını duyurdu. Şirket yapısında öteki bir değişiklik beklenmiyor.

Zuckerberg, tenkitlerden uzak kalmak için “metaverse” de “mahremiyet ve güvenliğe” daha da ehemmiyet vermeyi hedefliyor.

değişen teknolojinin başkanları internetin metaverse ile genişleyeceğine inanıyor

WhatsApp, Instagram ve Messenger’ı da bünyesinde barındıran Facebook, yeni dijital dünyayı kendi başına oluşturmak istemiyor fakat merkezi bir rol oynamayı hedefliyor.

Zuckerberg, insanların gelecek senelerda Facebook’u giderek daha fazla bir “metaverse şirketi” olarak görmelerini beklediğini tabir ediyor. Şu anda Facebook’un çalışanlarının bu teknoloji üzerinde ağırlaştığı belirtiliyor.

Facebook, metaverse ile birebir fizikî alanda olmayan öbür insanların oluşturabileceği ve keşfedebileceği bir dizi sanal alan sunmayı hedefliyor. Şirket, reklam temelli iş modelinde hiç bir şey değişmese bile metaverse’te yeni “ekonomik fırsatlar” görüyor.

Öteki teknoloji şirketlerinin yöneticileri de internetin metaverse ile genişleyeceğine inanıyor. Bunlar içinde Microsoft Üst Yöneticisi Satya Nadella ile bilgisayar oyunu geliştiricisi Epic Games’in lideri Tim Sweeney da bulunuyor.

Sony Electronics yöneticilerinden Tyler Ishida ise günümüz teknolojisinin çözünürlük seviyesi ve kalitesi yardımıyla metaverse’in iştirakçiler için “gerçek hayat” kadar gerçek görünebileceğini belirtiyor. Ishida, metaverse’in tüm duyuları harekete geçiren daha sürükleyici bir “eğlence deneyimine” işaret ettiğini belirtiyor.

Silikon Vadisi’nde tanınan hale geliyor

Metaverse, Silikon Vadisi’nde giderek popülerleşen bir kavram olurken, Microsoft, Nvidia ve Unity Software üzere şirketlerin de metaverse için araçlar, hizmetler yahut içerik geliştirdikleri belirtiliyor.

Çevrim içi oyun platformu ve oyun yaratma sistemi Roblox da kendini bir metaverse şirketi olarak tanımlarken, Epic Games’in Fortnite’ı da mataverse’in bir kesimi olarak kabul ediliyor.

GameStop’ın da geçenlerde verdiği “Web3 Gaming” iş ilanıyla metaverse’e gireceği, şirketin “Web3 Gaming” konumu için Ethereum, NFT’ler ve blokzinciri tabanlı oyun platformları konusunda tecrübeli bir çalışan aradığı kaydediliyor.

Uzmanlar, metaverse’in insanları gerçek dünyadan daha da koparabileceği ikazında bulunarak, Facebook’un yanlış bilgi yayma üzere mevcut meselelerinin artabileceğini belirtiyor.

Metaverse’in Facebook tarafınca tüketicilerden daha fazla para kazanmak için kullanılacağı istikametinde kuşkular de uzmanlar tarafınca lisana getiriliyor.

“Kombinatoryal trend örneği”

Teknoloji Araştırma ve Danışmanlık şirketi Gartner Analisti Tuong Nguyen, AA muhabirine yaptığı açıklamada, metaverse’i irtibat için çabucak hemen belirlenmemiş protokolleri kullanacak, bağımsız lakin birbirine bağlı ağların kalıcı ve sürükleyici “dijital ortamı” olarak tanımladı.

Nguyen, “Fiziksel dünyanın gerçek vakitli, uzamsal olarak yönlendirilmiş ve dizine alınmış içeriğiyle kesişen, kalıcı, merkezi olmayan, işbirlikçi, bir arada çalışabilir dijital içerik sağlar.” dedi.

Metaverse konseptinin son vakit içinderda tanınan hale gelmesinin biroldukça sebebi olduğunu belirten Nguyen, metaverse’in kişisel olarak kıymetli, ayrık ve bağımsız olarak gelişen bir dizi trend ve süratle gelişen teknolojinin öbür bir trendi ortaya çıkarmak için birbirleriyle etkileşime girdiği kombinatoryal trendin bir örneği olduğunu söz etti.

“İnternetin geleceği”

Nguyen, şu biçimde devam etti: “Örneğin, metaverse’i deneyimlemenin bir yolu, artırılmış gerçeklik ve sanal gerçekliktir. Artırılmış gerçeklik ve sanal gerçeklik, metaverse için hem lensler birebir vakitte tecrübeler olarak hizmet edebilir. Bu niçinle metaverse’in popülaritesi artırılmış gerçeklik ve sanal gerçekliğe bağlandı. Metaverse muhtemelen bununla birlikte takas edilemez tokenleri de içerecektir. Emsal biçimde, metaverse’in popülaritesi NFT’ler tarafınca da desteklendi. Bunlar, metaverse’in son vakit içinderda niye tanınan hale geldiğinin iki örneği.”

Büyük teknoloji firmalarının niye metaverse kurmak istediğini pahalandıran Nguyen, “Pek birçok, internetin, bilişimin, dijital ve fizikî etkileşimlerin geleceğinin metaverse olarak kıymetlendiriyor. Şayet durum buysa, tüm teknoloji şirketleri bu gelecek çağın ön saflarında yer almak istiyor.” dedi.

Nguyen, metaverse’in insan ömrünü nasıl etkileyeceğine de değinerek, şunları kaydetti: “Bu sorunun tek bir karşılığı yok. İnterneti düşündüğünüz üzere düşünürseniz, yanıt muhtemelen buna emsal olacaktır. ömrü nasıl etkileyeceğini kapsamlı bir biçimde tanımlamak için muhakkak epeyce erken. Muhtemelen hayatın birfazlaca istikametini etkileyecektir. Kalıcı, merkezi olmayan, iştirakçi ve bir arada çalışabilir bir dijital ortamla mümkün olabilecekleri yalnızca bugün bildiklerimize dayanarak tesirini şekillendirebiliriz yahut anlayabiliriz.”

“Metaverse’in temel konsepti uzun müddettir var”

Gelişen teknolojileri takip eden analist Victoria Petrock da metaverse’in birfazlaca farklı tarifi olduğunu, lakin bunu internetin yeni jenerasyonu olarak düşündüğünü söylemiş oldu.

Metaverse’in internet üzerinden erişilebilen sanal 3 boyutlu bir ortam olduğunu belirten Petrock, bunun kullanıcıların avatarları yahut kendilerinin öbür dijital temsilleri aracılığıyla buluşabilecekleri ve etkileşime girebilecekleri, alışveriş yapabilecekleri, çalışabilecekleri, iş birliği yapabilecekleri, eğlenebilecekleri, tüketebilecekleri ve oyun oynayabilecekleri çeşitli birbirine bağlı sanal alanlar içinde problemsiz bir biçimde hareket etmelerini sağlayacağını aktardı.

Petrock, “Metaverse’de toplumsal medya, sanal toplantılar, oyun, e-ticaret, çevrimiçi işbirliği üzere şu anda var olan çeşitli dijital platformların tümü teorik olarak bir ortaya gelecek ve sanal gerçeklik başlıkları, artırılmış gerçeklik gözlükleri, akıllı telefon uygulamaları yahut çabucak hemen icat edilmemiş öteki aygıtlar aracılığıyla erişilebilir olacak. Metaverse’te beşerler, sanal hayatlarını dijital ikizler aracılığıyla şahsi hayatlarına paralel olarak yaşayacaklar ve hatta bu hayatları birleştirecekler yahut birleştiremeyecekler.” dedi.

Büyük teknoloji şirketlerinin metaverse’i internetin evriminde “bir daha sonraki büyük şey” olarak tanıttığını belirten Petrock, “Metaverse’in temel konsepti uzun müddettir var, Second Life ve The Sims’i düşünün, lakin salgın ve iş ile toplumsal tecrübeler için sanal ikameleri bir daha yaratma gereksinimi onu geliştirme ve bundan yararlanma uğraşlarını hızlandırdı.” değerlendirmesinde bulundu.

Şirketler teknolojiden para kazanmanın yeni yollarını bulma arayışında

Petrock, metaverse’in son vakit içinderda tanınan olmasının sanal gerçeklikle de ilgilisi olduğuna işaret ederek, “Facebook ve başka şirketler sanal gerçekliğe büyük yatırım yaptı ve artırılmış gerçeklik artık interneti bir daha sonraki irtibat ve yarar düzebir daha taşıyabilecek o mükemmel uygulamayı bulmak için uğraşlarını iki katına çıkarıyor. şahsi tecrübelerin yerini alma muhtaçlığı ve sanal gerçeklik ile öbür gelişen teknolojileri kullanışlı ve karlı hale getirme muhtaçlığı metaverse’in ardındaki itici güçler olarak öne çıkıyor.” diye konuştu.

Facebook üzere şirketlerin teknolojiden para kazanmanın yeni yollarını bulmak ve üzerinde yeni jenerasyon eserler, hizmetler ve tecrübeler oluşturabilecekleri bir platform oluşturmak istediklerini vurgulayan Petrock, insanlara gidecekleri daha fazla dijital yer ve bu yerlerde yapacakları daha fazla dijital şey verilebilirse, reklamlar ve yeni hizmetlerle onların önüne geçmek için daha fazla fırsat olacağını anlattı.

Petrock, “Fiziksel kaynaklar şu anda sonludur, lakin dijital kaynaklar sonsuz olabilir. Bir kişi birkaç farklı kimliğe sahip olabilir ve metaverse’te sınırsız ölçüde eşyaya sahip olabilir.” dedi.

İnsanları bilgisayar korsanlığına maruz bırakma potansiyeline sahip

Büyük teknoloji şirketlerinin birçoklarının, manalı ve birbirine bağlı bir “metaverse” oluşturmasının önünde uzun bir yol olduğunu belirten Petrock, insanların bir yahut daha fazla büyük teknoloji şirketinin haklarında ne kadar bilgi sahibi olduğu konusunda epeyce dikkatli olmaları gerekeceğini aktardı.

Petrock, toplumsal medya, e-ticaret, iş, oyun ve başka işbirliği araçlarını birbirine bağlamanın insanları kimlik hırsızlığına, bilgisayar korsanlığına ve başka makus şeylere maruz bırakma potansiyeline sahip olduğunu lisana getirdi.

Metaverse’in insanların Zoom yahut Teams’den daha gerçekçi ve eğlenceli yollarla uzaktan çalışmasına imkan tanıyacağına işaret eden Petrock, “Avatarlarımız ömrümüzün dijital alanları içinde sıkıntısız bir biçimde hareket ederken, etkileşimlerimizde artık fizikî kısıtlamalar olmayacak.” dedi.