Okul öncesi çocukluk çağı düşmeleri ve baş travmaları Beyin travmaları, kıymetli bir halk sıhhati sorunudur. Çoklukla trafik kazaları, düşmeler, darplar ve spor faydalanmaları kararı gelişir. 45 yaş altı yetişkinlerde ve çocuklarda en sık hastaneye müracaat niçinleri içindedır. Baş travmaları, her vakit ağır travmalar stilinde olmamakta, kimi vakit değersiz üzere görülen yahut epey kısa periyodik şuur kaybına niye olup düzelen, yapılan tetkiklerde önemli bir birincil hasarın görülmediği yavaşça baş travması olarak da sınıflandırılmaktadır. Son senelerda bu hususta yapılan çalışmalarda; yinelayan travmaların beyefendisinin yüksek işlevlerinde hasar oluşturabileceği ve zeka işlevlerini etkileyebileceği sav edilmektedir. Burada dikkate edilmesi gereken tek tek ufak travmalar değil daima ve yenileyen travmalardır. Ayrıyeten hepimizin deneyimi hiçbir çocuktan düşemeden büyümez. Burada ayrımı uygun yapmak gerekir. Okul öncesi devir çocuklarında düşmeler ve baş travmaları anne ve babaların sık karşılaştı sıkıntılardır. Bu devri 2 yaş öncesi ve 2-7 yaş ortası olarak ikiye ayırarak incelemek yanlışsız olur.
İki yaş öncesi devirde bebeğimiz daha yeni yürümeye başlamış, beyefendisinin ve kasların işlevleri çabucak hemen oluşmuş ve olgunlaşma devam etmektedir. Yatarken, otururken ve yürürken kendini müdafaa, tehlikelerden uzak durma yetisine ve reflekslerine sahip değildirler. Yaşına uygun olarak, yattığı yerde dönebilir, emekleyebilir, oturabilir, takviye alarak yahut almadan yürüyebilir. Bunları yaparken yattığı, oturduğu yerden düşebilir, yürürken istikrarını kaybedip yada ayağı takılıp düşebilir. Bu yaş kümesinde baş yetişkinlere oranla epey büyük, kafatası kemikleri daha gereğince olgun ve sert değildir, travma direk olarak beyin dokusunda hasar oluşturabilir. Buna karşılık tabiat bu zayıflığı, beyefendisinin elastikiyet ve esnekliğini ileri derecede artırarak azaltmaya çalışmıştır. Bu yaş kümesinde başa gelen darbelerde, kafatası güya bir pinpon topu üzere davranıp çöker ve daha sonra çabucak eski halini alır, alttaki beyin dokusuda son derece elastik olduğu için bunu en az hasarla atlatmaya çalışır. Lakin tüm bunlar muhakkak snırlar ortasında gerçekleşir. Şayet tavma gereğince şiddetli ise, savunma sistemleri kâfi gelmez, kemik ve beyin dokusunda çeşitli seviyelerde hasar ve kanamalar ortaya çıkabilir.
Travma geçirmiş yahut geçirdiğinden kuşku edilen bebekte, biz tabipler olarak bir grup işaretleri ararız. Çocuğun yaşı, düştüğü yükseklik, yer, düşme suratı birinci planda travmanın ciddiyeti konusunda bir fikir oluşturur. İkinci etapta bu olaydan daha sonra çocukta oluşan değişimler, şuur kaybı, uyku hali, kusma yahut olağan olmayan her şey bizim dikkatimiz çeker. Üçüncü evrede muayene ve gerekirse radyolojik bulgular bizi sonuca gdolayır. Her vakit birinci 24 ve 48 saat kıymetlidir ve başlangıçta çocuk büsbütün olağan olsa da daha sonradan yeni bulgular ortaya çıkabilir. Bu niçinle travma daha sonrası 24-48 saat çocuğun ya ailesi tarafınca yada gereğinde hastanede doktor tarafınca takibini ve bu müddet sonunda yeniden denetimi öneririz.
Pratik olarak bu biçimde bir olayla karşılaşıldığında, şayet çocukta olağan dışı kusma, uyku hali yahut şuur kaybı var ise, gözle görülür bir şişlik, morarma mevcuttsa ve kasılma nöbeti olmuşsa, travmanı şiddetine bakılmaksızın süratle tabibe gdolayılemesi gerekir. Şuuru kapanmış çocuklarda başın geriye yatırılıp, lisanın bir kaşık gerisi ile bastırılması hayli değerli olan hava yolunu açık tutacak son derece faydalı bir süreçtir. Şiş olan yere soğuk tatbiki hem kanamayı hemde şişliği azaltır. Bu sırada vakit en büyük düşmandır ve süratli lakin panik yapmadan davranmak gerekir.
Bu çeşit travmalardan korunmak için :
1- Meskende çocoğun başına kadar olan uzaklıktaki sert, keskin, sivri ve kenarları olan eşyaların uzaklaştırlması yahut etraflarının yumuşak lastik yahut sünger ile kaplanması,
2- Tabanın yukşak ve kalın halı emsal materyallerle örtülmesi,
3- Çocuğun tırmanıp üzeriden düşebileceği eşayaların mesela sandalyalerin kapatılması,
4- Yatağının yanlarında müdafaa bariyerlerinin olması yahut yatağın yere yakın yapılması
5- Mümkün olduğu kadar çocukların nezaret altında kalması,
6- Yürürken bilek dahil elinde tutulması
üzere tedbirler faydalı olacaktır. İki ve 7 yaş ortası düşmeler çocukların daha hareketli, kas yapılarının daha kuvvetli olması sebebi ile bebeklik çağı düşmelerinden daha farklıdır. Bu periyotlar de balkon, pencere, ağaç üzere yerlerden düşmeler daha sıktır ve iç organ hasarları ile eklem kırık ve çıkıklarıda olabileceği daha önemli sonuçlanırlar. Kafatası kemikleri bu yaş kümesinde artık sertleştiği ve esnekliğini kaybettiği için kırık, çatlak, çökme ve beyin dokusunda hasar riski artmıştır. Bebeklerden farklı olarak kendilerini daha âlâ tabir ettikleri için takipleri daha rahattır. Travmanın şiddeti, travma daha sonrası devir, klinik bulgular ve takip bebeklerde olduğu üzeredir. Bu yaş kümesinde üstte tedbirlere ek olarak;
1- Kapı ve pencelerin açık tutulmaması, önlerinde üzerine çıkabileceği eşya ve başka gereçlerin uzaklaştırlması,
2- Bisiklet ve gibisi araçları kullanırken kask, dizlik ve disrseklik kullanımı, uygun olacaktır.
İki yaş öncesi devirde bebeğimiz daha yeni yürümeye başlamış, beyefendisinin ve kasların işlevleri çabucak hemen oluşmuş ve olgunlaşma devam etmektedir. Yatarken, otururken ve yürürken kendini müdafaa, tehlikelerden uzak durma yetisine ve reflekslerine sahip değildirler. Yaşına uygun olarak, yattığı yerde dönebilir, emekleyebilir, oturabilir, takviye alarak yahut almadan yürüyebilir. Bunları yaparken yattığı, oturduğu yerden düşebilir, yürürken istikrarını kaybedip yada ayağı takılıp düşebilir. Bu yaş kümesinde baş yetişkinlere oranla epey büyük, kafatası kemikleri daha gereğince olgun ve sert değildir, travma direk olarak beyin dokusunda hasar oluşturabilir. Buna karşılık tabiat bu zayıflığı, beyefendisinin elastikiyet ve esnekliğini ileri derecede artırarak azaltmaya çalışmıştır. Bu yaş kümesinde başa gelen darbelerde, kafatası güya bir pinpon topu üzere davranıp çöker ve daha sonra çabucak eski halini alır, alttaki beyin dokusuda son derece elastik olduğu için bunu en az hasarla atlatmaya çalışır. Lakin tüm bunlar muhakkak snırlar ortasında gerçekleşir. Şayet tavma gereğince şiddetli ise, savunma sistemleri kâfi gelmez, kemik ve beyin dokusunda çeşitli seviyelerde hasar ve kanamalar ortaya çıkabilir.
Travma geçirmiş yahut geçirdiğinden kuşku edilen bebekte, biz tabipler olarak bir grup işaretleri ararız. Çocuğun yaşı, düştüğü yükseklik, yer, düşme suratı birinci planda travmanın ciddiyeti konusunda bir fikir oluşturur. İkinci etapta bu olaydan daha sonra çocukta oluşan değişimler, şuur kaybı, uyku hali, kusma yahut olağan olmayan her şey bizim dikkatimiz çeker. Üçüncü evrede muayene ve gerekirse radyolojik bulgular bizi sonuca gdolayır. Her vakit birinci 24 ve 48 saat kıymetlidir ve başlangıçta çocuk büsbütün olağan olsa da daha sonradan yeni bulgular ortaya çıkabilir. Bu niçinle travma daha sonrası 24-48 saat çocuğun ya ailesi tarafınca yada gereğinde hastanede doktor tarafınca takibini ve bu müddet sonunda yeniden denetimi öneririz.
Pratik olarak bu biçimde bir olayla karşılaşıldığında, şayet çocukta olağan dışı kusma, uyku hali yahut şuur kaybı var ise, gözle görülür bir şişlik, morarma mevcuttsa ve kasılma nöbeti olmuşsa, travmanı şiddetine bakılmaksızın süratle tabibe gdolayılemesi gerekir. Şuuru kapanmış çocuklarda başın geriye yatırılıp, lisanın bir kaşık gerisi ile bastırılması hayli değerli olan hava yolunu açık tutacak son derece faydalı bir süreçtir. Şiş olan yere soğuk tatbiki hem kanamayı hemde şişliği azaltır. Bu sırada vakit en büyük düşmandır ve süratli lakin panik yapmadan davranmak gerekir.
Bu çeşit travmalardan korunmak için :
1- Meskende çocoğun başına kadar olan uzaklıktaki sert, keskin, sivri ve kenarları olan eşyaların uzaklaştırlması yahut etraflarının yumuşak lastik yahut sünger ile kaplanması,
2- Tabanın yukşak ve kalın halı emsal materyallerle örtülmesi,
3- Çocuğun tırmanıp üzeriden düşebileceği eşayaların mesela sandalyalerin kapatılması,
4- Yatağının yanlarında müdafaa bariyerlerinin olması yahut yatağın yere yakın yapılması
5- Mümkün olduğu kadar çocukların nezaret altında kalması,
6- Yürürken bilek dahil elinde tutulması
üzere tedbirler faydalı olacaktır. İki ve 7 yaş ortası düşmeler çocukların daha hareketli, kas yapılarının daha kuvvetli olması sebebi ile bebeklik çağı düşmelerinden daha farklıdır. Bu periyotlar de balkon, pencere, ağaç üzere yerlerden düşmeler daha sıktır ve iç organ hasarları ile eklem kırık ve çıkıklarıda olabileceği daha önemli sonuçlanırlar. Kafatası kemikleri bu yaş kümesinde artık sertleştiği ve esnekliğini kaybettiği için kırık, çatlak, çökme ve beyin dokusunda hasar riski artmıştır. Bebeklerden farklı olarak kendilerini daha âlâ tabir ettikleri için takipleri daha rahattır. Travmanın şiddeti, travma daha sonrası devir, klinik bulgular ve takip bebeklerde olduğu üzeredir. Bu yaş kümesinde üstte tedbirlere ek olarak;
1- Kapı ve pencelerin açık tutulmaması, önlerinde üzerine çıkabileceği eşya ve başka gereçlerin uzaklaştırlması,
2- Bisiklet ve gibisi araçları kullanırken kask, dizlik ve disrseklik kullanımı, uygun olacaktır.