ODTÜ Bilim Gemisi müsilajın Marmara’ya tesirini araştıracak Mersin’deki Deniz Bilimleri Enstitüsü’nde tahliller devam ederken, ODTÜ’lü bilim insanları Marmara Denizi’nin karanlık tabanlarındaki araştırmalarını bilhassa hidrojen sülfür oluşumuna ağırlaştıracak.
Etraf ve Şehircilik Bakanlığı ÇED Müsaade ve Kontrol Genel Müdürlüğünün ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü uyumunda, 2017’den bu yana yürüttüğü Marmara Denizi Bütünleşik Modelleme Sistemi (MARMOD) Projesi kapsamında, Marmara Denizi’ndeki 100 istasyondan Bilim-2 Gemisi ile örnek toplayan ODTÜ’lü bilim insanları, toplanan datalar ile denizdeki kirlilik ve müsilaj oluşumunu araştırıyor.
MARMOD Projesi’nde vazife alan ve salya oluşumları ile ilgili Bilim-2 Gemisi’nden gelen bilgileri tahlil eden Enstitü Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Mustafa Yücel, AA muhabirinin sorularını yanıtladı.
Marmara Denizi’ndeki kirlilik, tuzluluk, sıcaklık, klorofil, fitoplankton, zooplankton, oksijen ve ışık ölçüsü ile bulanıklığın niçinlerini ortaya çıkarmak için İstanbul ve Çanakkale Boğazları dahil 100 başka istasyondan numuneler aldıklarını bildiren Yücel, son periyotta çalışmalarını, numunelerin Mersin Erdemli’deki ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü Laboratuvarı’nda incelenmesine ve MARMOD Projesi kapsamında Marmara Denizi’nin dijital ikizinin çıkarılması üzerine ağırlaştırdıklarını söz etti.
Dijital ikizin çıkarılmasının ehemmiyetine değinen Yücel, “Bu ikize bakarak denizdeki yüklerin hangi oranda azaltılmasının paklığa etkisinin ne olacağı sonucu verilecek. Bu niçinle dijital ikizin çıkarılması, Marmara Denizi’nin nefes alması için verilecek kararlardaki epey büyük seçimleri etkileyecek.” dedi.
Marmara seferinin DEKOSİM Ulusal Deniz Araştırmaları Altyapı Merkezi Projesi ve TÜBİTAK BİDEB Öncü Araştırmacılar Programı tarafınca desteklendiğini hatırlatan Yücel, “Gemimizin denizdeki tahlillerini daha sağlıklı yapabilmesi için uzaktan kumanda ile takip yapabilen son teknoloji eseri ‘scanfish’ aygıtı takıldı. Deniz yüzeyinin birinci 50 metresini daima tarayabilen bu aygıt ile daima bilgi toplayabiliyoruz.” bilgisini verdi.
Marmara Denizi’nin tamamından, 100 farklı noktadan aldıkları örneklerin Mersin’deki Deniz Bilimleri Laboratuvarımızda tahlillerine başladıklarını bildiren Yücel, şöyleki devam etti:
“Müsilajın 3d dağılımını ortaya çıkarıyoruz. Şu anki bulgularımız, müsilajın deniz yüzeyinden 40-50 metre bandına çöktüğünü gösteriyor. Bu niçinle aygıtlarımızın sinyalleri denizin altına geçemiyor. Denizin ortasında müsilaj üretiminin sürdüğünü ve yığılmanın deniz ortasında olduğunu görüyoruz. Müsilajın denizin tabanından üst yanlışsız çıktığı gözlemleniyor.
Ayrıyeten organik yükün rüzgarın da tesiriyle Marmara Denizi’nin günebir daha yanlışsız ilerlediğini gözlemliyoruz. Bilhassa Mudanya Gemlik ötüründa oksijen düzeyinin bu mevsimde olması gerekenden yüzde 20 daha az olduğunu tespit ettik. Bu niçinle Marmara’nın bilhassa güneyinin hassas ve daha derin incelenmesi gerekiyor. Bu organik üretimin bilhassa bir noktada duracağını ya da azalacağını öngörüyoruz lakin bunun daha sonrasında organik yük ortasındaki bakterilerin de çoğalmaya başlayacağını ve bunun da bilhassa güneyde baş gösterdiğini söyleyebiliriz. Olağan deniz suyunda bulunan bakterinin bin katı bakterinin şu anda Marmara Denizi’nde olduğunu görüyoruz. esasen üretken olan Marmara’nın taşıyabileceği bir ünitelik müsilajın şu anda 5 kat fazla olduğunu gördük. Bu epeyce olağandışı bir yük.”
MARMARA’NIN TABANINA IŞIK TUTULACAK
Mustafa Yücel, yüzeyde müsilaj temizliğinin değerli olduğunu lisana getirerek, “Yüzeyin paklığı şüphesiz değerli, bilhassa kıyıya yığılan katılaşan gerecin katiyen temizlenmesi gerekiyor. Bir taraftan da Marmara Denizi genelinin ortasındaki müsilaj üretiminin de devam ettiği görülüyor. Denizi nefes alabilir hale getirmek için ne yapılması gerektiğini çalışıyoruz. Güzelleşmenin uzun vakte yayılacağı görüşündeyiz.” dedi.
Oksijensizleşmenin Marmara Denizi için büyük bir sorun olduğunu lisana getiren Yücel, şunları kaydetti:
“Deniz yüzeyinin 50 metresine ait bilgilerimizin tahlillerine başladık. Bu haftadan itibaren Marmara Denizi’nin tabanındaki hidrojen sülfür birikiminin başlayıp başlamadığını araştıracağız. Marmara Denizi’ndeki müsilajın en taban noktalarındaki tesirini yeni jenerasyon sensörlerle görüntüleyecek araştırmalara başlayacağız. bu biçimdece Marmara Denizi’ni 50 metreye kadar saran müsilajın en taban nokta olan 1210 metredeki tesirini ortaya çıkarmayı hedefliyoruz.”
Ayrıyeten ilerleyen haftalardaki seferlerimize balık çalışan hocalarımızın da iştirakini öngörüyoruz. Marmara’daki balıklara bir nevi nüfus sayımı yapmayı planlıyoruz. Akustik aygıtlarla bu öngörüyü yapabileceğimizi düşünüyoruz”
“VATANDAŞ BİLİMİ” ÖNERİSİ
Marmara Denizi’nin müsilajdan temizlenmesi için “vatandaş bilimi” teklifini lisana getiren Yücel, “Belirlenen vatandaşlara oksijen düzeyini ölçer aygıtlar dağıtılarak Marmara’nın tamamını daima ölçülebilir bir hale getirme üzere bir teklifim de oldu. Dünyada bu çeşit örnekleri görüyoruz. bu biçimdece daima bir bilgi elde edebiliriz.” dedi.
Marmara Denizi’ndeki atığın doğal organik atık olduğu tarafında de bilgiler elde ettiklerini belirten Yücel, tahlillerden bilinmeyen bir atık üzere dışarıdan bir müdahalenin Marmara Denizi’ne yapılmadığı istikametinde ön bilgiler de aldıklarını kelamlarına ekledi.
Etraf ve Şehircilik Bakanlığı ÇED Müsaade ve Kontrol Genel Müdürlüğünün ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü uyumunda, 2017’den bu yana yürüttüğü Marmara Denizi Bütünleşik Modelleme Sistemi (MARMOD) Projesi kapsamında, Marmara Denizi’ndeki 100 istasyondan Bilim-2 Gemisi ile örnek toplayan ODTÜ’lü bilim insanları, toplanan datalar ile denizdeki kirlilik ve müsilaj oluşumunu araştırıyor.
MARMOD Projesi’nde vazife alan ve salya oluşumları ile ilgili Bilim-2 Gemisi’nden gelen bilgileri tahlil eden Enstitü Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Mustafa Yücel, AA muhabirinin sorularını yanıtladı.
Marmara Denizi’ndeki kirlilik, tuzluluk, sıcaklık, klorofil, fitoplankton, zooplankton, oksijen ve ışık ölçüsü ile bulanıklığın niçinlerini ortaya çıkarmak için İstanbul ve Çanakkale Boğazları dahil 100 başka istasyondan numuneler aldıklarını bildiren Yücel, son periyotta çalışmalarını, numunelerin Mersin Erdemli’deki ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü Laboratuvarı’nda incelenmesine ve MARMOD Projesi kapsamında Marmara Denizi’nin dijital ikizinin çıkarılması üzerine ağırlaştırdıklarını söz etti.
Dijital ikizin çıkarılmasının ehemmiyetine değinen Yücel, “Bu ikize bakarak denizdeki yüklerin hangi oranda azaltılmasının paklığa etkisinin ne olacağı sonucu verilecek. Bu niçinle dijital ikizin çıkarılması, Marmara Denizi’nin nefes alması için verilecek kararlardaki epey büyük seçimleri etkileyecek.” dedi.
Marmara seferinin DEKOSİM Ulusal Deniz Araştırmaları Altyapı Merkezi Projesi ve TÜBİTAK BİDEB Öncü Araştırmacılar Programı tarafınca desteklendiğini hatırlatan Yücel, “Gemimizin denizdeki tahlillerini daha sağlıklı yapabilmesi için uzaktan kumanda ile takip yapabilen son teknoloji eseri ‘scanfish’ aygıtı takıldı. Deniz yüzeyinin birinci 50 metresini daima tarayabilen bu aygıt ile daima bilgi toplayabiliyoruz.” bilgisini verdi.
Marmara Denizi’nin tamamından, 100 farklı noktadan aldıkları örneklerin Mersin’deki Deniz Bilimleri Laboratuvarımızda tahlillerine başladıklarını bildiren Yücel, şöyleki devam etti:
“Müsilajın 3d dağılımını ortaya çıkarıyoruz. Şu anki bulgularımız, müsilajın deniz yüzeyinden 40-50 metre bandına çöktüğünü gösteriyor. Bu niçinle aygıtlarımızın sinyalleri denizin altına geçemiyor. Denizin ortasında müsilaj üretiminin sürdüğünü ve yığılmanın deniz ortasında olduğunu görüyoruz. Müsilajın denizin tabanından üst yanlışsız çıktığı gözlemleniyor.
Ayrıyeten organik yükün rüzgarın da tesiriyle Marmara Denizi’nin günebir daha yanlışsız ilerlediğini gözlemliyoruz. Bilhassa Mudanya Gemlik ötüründa oksijen düzeyinin bu mevsimde olması gerekenden yüzde 20 daha az olduğunu tespit ettik. Bu niçinle Marmara’nın bilhassa güneyinin hassas ve daha derin incelenmesi gerekiyor. Bu organik üretimin bilhassa bir noktada duracağını ya da azalacağını öngörüyoruz lakin bunun daha sonrasında organik yük ortasındaki bakterilerin de çoğalmaya başlayacağını ve bunun da bilhassa güneyde baş gösterdiğini söyleyebiliriz. Olağan deniz suyunda bulunan bakterinin bin katı bakterinin şu anda Marmara Denizi’nde olduğunu görüyoruz. esasen üretken olan Marmara’nın taşıyabileceği bir ünitelik müsilajın şu anda 5 kat fazla olduğunu gördük. Bu epeyce olağandışı bir yük.”
MARMARA’NIN TABANINA IŞIK TUTULACAK
Mustafa Yücel, yüzeyde müsilaj temizliğinin değerli olduğunu lisana getirerek, “Yüzeyin paklığı şüphesiz değerli, bilhassa kıyıya yığılan katılaşan gerecin katiyen temizlenmesi gerekiyor. Bir taraftan da Marmara Denizi genelinin ortasındaki müsilaj üretiminin de devam ettiği görülüyor. Denizi nefes alabilir hale getirmek için ne yapılması gerektiğini çalışıyoruz. Güzelleşmenin uzun vakte yayılacağı görüşündeyiz.” dedi.
Oksijensizleşmenin Marmara Denizi için büyük bir sorun olduğunu lisana getiren Yücel, şunları kaydetti:
“Deniz yüzeyinin 50 metresine ait bilgilerimizin tahlillerine başladık. Bu haftadan itibaren Marmara Denizi’nin tabanındaki hidrojen sülfür birikiminin başlayıp başlamadığını araştıracağız. Marmara Denizi’ndeki müsilajın en taban noktalarındaki tesirini yeni jenerasyon sensörlerle görüntüleyecek araştırmalara başlayacağız. bu biçimdece Marmara Denizi’ni 50 metreye kadar saran müsilajın en taban nokta olan 1210 metredeki tesirini ortaya çıkarmayı hedefliyoruz.”
Ayrıyeten ilerleyen haftalardaki seferlerimize balık çalışan hocalarımızın da iştirakini öngörüyoruz. Marmara’daki balıklara bir nevi nüfus sayımı yapmayı planlıyoruz. Akustik aygıtlarla bu öngörüyü yapabileceğimizi düşünüyoruz”
“VATANDAŞ BİLİMİ” ÖNERİSİ
Marmara Denizi’nin müsilajdan temizlenmesi için “vatandaş bilimi” teklifini lisana getiren Yücel, “Belirlenen vatandaşlara oksijen düzeyini ölçer aygıtlar dağıtılarak Marmara’nın tamamını daima ölçülebilir bir hale getirme üzere bir teklifim de oldu. Dünyada bu çeşit örnekleri görüyoruz. bu biçimdece daima bir bilgi elde edebiliriz.” dedi.
Marmara Denizi’ndeki atığın doğal organik atık olduğu tarafında de bilgiler elde ettiklerini belirten Yücel, tahlillerden bilinmeyen bir atık üzere dışarıdan bir müdahalenin Marmara Denizi’ne yapılmadığı istikametinde ön bilgiler de aldıklarını kelamlarına ekledi.