Kapalı kameralar prize girdi: Bomboş bir alan, kontrol kaide ANKARA – Kamera teknolojilerinin gelişmesiyle boyutları küçülen, her türlü eşyanın içerisine yerleştirilebilen kapalı kameralar şahısların özel ömrüne yönelik tehdit oluşturuyor. İnternetten epey kolay erişilebilen kalem, çakmak, rozet görünümündeki saklı kameraların son periyotta televizyon dizilerine de mevzu olan bir başka kullanım alanı prizler olarak dikkat çekiyor.
Sosyal medyada dolaşırken sık sık reklamlarıyla karşılaşabilen bâtın kameraların satışının sınırlanması yahut denetlenmesi üzere bir durum kelam konusu değil. Uzmanlara nazaran şahısların erişiminin epeyce kolay olduğu bu usul bâtın kameraların satışında düzenleme kural.
‘BENİM DEĞİL’ DİYECEKSİNİZ’
Özellikle toplumsal medyada “İp priz bilinmeyen kamera sistemi” paylaşımlarıyla ilan açan kapalı kamera satıcıları pek yaygın. Kullanıcılar tarafınca irtibat kurulduğunda, priz içerisine gizlenen kamera sisteminin bin 750 TL olduğunu, kameralarda uzaktan uygulama üzerinden izleme özelliğinin bulunduğunu belirten satıcılar birfazlaca seçeneğin olduğu internet sitesine yönlendiriyor.
Hangi kamera isteniyorsa kent dışına gönderebileceklerini belirten satıcılar kameranın kullanmasının yasal olup olmadığı soruları üzerine nerede kullanılacağını soruyor. Satıcılar ofis için kamera yerine ses kayıt aygıtının kullanılmasını, mesken için ise kameranın tercih edilmesi gerektiğini belirtiyor.
‘yine tekrar SİPARİŞ VERİYORLAR’
Gizli kameranın yerleştirileceği alanın Wi-Fi ismini ve şifresini bilinmesi gerektiğini, kameralara sim kart takılmadığı için “Kime ilişkin olduğunun bilinemeyeceği” karşılıklarını veren şirket yetkilileri, “Satın alanlardan sorun yaşayanlar oldu mu?” üzere sorulara ise, “Her gün satış yapılıyor. Sorun yaşayan şu ana kadar hiç olmadı. Mutlular ki tekrar yeniden sipariş veriyorlar” karşılıkları veriyor.
Gizli kamera sisteminin öbürleri tarafınca tespit edilmesi durumunda ne yapılacağı üzere sorular üzerine ise satıcılar, “Efendim ‘Benim değil diyeceksiniz, ‘Nereden aldın’ diye sormazlar. ‘Ne gayeli kullanıyorsun’ diye sorarlar. Aygıt üzerinde size ilişkin bir şey olmadığı için sorun olmuyor” diyor.
‘GİZLİ KAMERALAR KAYIT ALTINA ALINABİLİR’
Alternatif Bilişim Derneği Lideri Avukat Faruk Çayır’a bakılırsa kapalı kameraların kullanmasının yasaklanması ya da satışının engellenmesi üzere bir yasal düzenleme yok. Mevcut mevzuatta bâtın kameraların satışına ait bir kontrolün kelam konusu olmadığını, “sağlıksız ve güvensiz” bir durumun açığa çıktığını belirten Çayır, “Herhangi bir sınırlama olmadan erişilebiliyor. Bunu satın alırken nerede kullanacağınızı söylemek durumunda değilsiniz. Satan kişi de ‘şu hedefle kullanabilirsiniz’ demek durumunda değil” diye konuştu.
Gizli kameraların kontrolüne ait bir yönetmeliğin hayata geçirilebileceği teklifinde bulunan Çayır, son devirde etkin kullanılan drone teknolojisine yönelik çıkarılan düzenlemeyi hatırlattı. Muhakkak bir büyüklüğün altında yer alan kapalı olarak nitelenen kameraların drone’larda olduğu üzere satın alanların üzerine kayıt altına alınabileceğini belirten Çayır, “Aynı drone satışlarında olduğu üzere belirli büyüklüğün altındaki kameralarda kayıt sisteminin geliştirilmesi ve bu kayıt sisteminde IMEI numarası üzere kayıt altına alınması gerekiyor. Bu kapalı kameranın kimin üzerine kayıtlı olduğunu ortaya çıkaracak bir sistem geliştirilebilir. En azından alan kişinin hukuka alışılmamış olarak kullanmaması gerektiği tarafında bir sorumluluk yüklenebilir” dedi.
Mevcut durumda bâtın kamera ile bir hata açığa çıktığında bilgilerin kim tarafınca çekildiği saptanamıyor. Zımnî kamerayı satın alanın kim olduğu kayıt altına alınmadığı için de cürüm aleti olarak nitelenebilecek kamerayı kullanan tespit edilemeyebiliyor. Çayır’a bakılırsa bu biçimde bir kayıt sistemi geliştirilirse, bunu satan kişi, şirket ve alan muhakkak olursa, hata durumlarında failler de çarçabuk bulunabilir.
İŞVERENİN AYDINLATMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ BULUNUYOR
Çayır’ın transferine göre bu biçim zımnî kameralar çalışma ortamları ve özel alanlarda yaygın biçimde kullanılabilir. İşyerinde bir patronun “güvenlik” tasasıyla bunu kullanabileceğini belirten Çayır, tüm çalışanlara bu kameranın kullanıldığının aydınlatma yükümlülüğü çerçevesinde bildirilmesi gerektiğini, iş kontratının yanı sıra yeni bir mukavele ile de bunun çalışanlara iletilmesi gerektiğini söylemiş oldu.
Çayır’ın anlatımına nazaran özel hayatta da kapalı kameralar yaygın bir biçimde kullanılabiliyor. Şahısları tehdit, şantaj üzere uygulamaların yanı sıra kimi boşanma yahut velayet davalarında da bilinmeyen kamera imajları kanıt niteliğinde. Bir hanımın erkek tarafınca şiddet gördüğü durumları bu usul uygulamalarla kayıt altına aldığında ve boşanma davası kelam konusu olduğunda imgelerin kanıt başlangıcı olarak sayılabileceği hukuksal örnekler olduğunu hatırlatan Çayır, bu imajların üçüncü şahıslar ya da toplumsal medya üzerinden diğerleriyle paylaşıldığı an cürüm ögesi durumların açığa çıkabileceğini söylemiş oldu.
‘DEVLETLERİN BİR EKSİKLİĞİ’
Devletlerin kullandığı MOBESE kameraları, işyerlerindeki kameralar ve saklı kameraların bireylerde paranoya oluşturduğunu, bu stil teknolojilerin yaygınlaşmasıyla gündelik hayatta dahi otosansürün açığa çıktığını, kapalı kamera üzere uygulamaların ihbarcılık ve jurnalcilik yarattığını söyleyen Çayır, “Bunun satışının tam manasıyla yasaklanmasını istemek mantıklı değil fakat bunun bir kayıt sisteminin olması gerekiyor. Kimin ne gayeyle kullandığını bilemediğimiz bomboş bir alan. Burada da sorumluluk bilhassa bireylere düşüyor” dedi.
Sosyal medyada dolaşırken sık sık reklamlarıyla karşılaşabilen bâtın kameraların satışının sınırlanması yahut denetlenmesi üzere bir durum kelam konusu değil. Uzmanlara nazaran şahısların erişiminin epeyce kolay olduğu bu usul bâtın kameraların satışında düzenleme kural.
‘BENİM DEĞİL’ DİYECEKSİNİZ’
Özellikle toplumsal medyada “İp priz bilinmeyen kamera sistemi” paylaşımlarıyla ilan açan kapalı kamera satıcıları pek yaygın. Kullanıcılar tarafınca irtibat kurulduğunda, priz içerisine gizlenen kamera sisteminin bin 750 TL olduğunu, kameralarda uzaktan uygulama üzerinden izleme özelliğinin bulunduğunu belirten satıcılar birfazlaca seçeneğin olduğu internet sitesine yönlendiriyor.
Hangi kamera isteniyorsa kent dışına gönderebileceklerini belirten satıcılar kameranın kullanmasının yasal olup olmadığı soruları üzerine nerede kullanılacağını soruyor. Satıcılar ofis için kamera yerine ses kayıt aygıtının kullanılmasını, mesken için ise kameranın tercih edilmesi gerektiğini belirtiyor.
‘yine tekrar SİPARİŞ VERİYORLAR’
Gizli kameranın yerleştirileceği alanın Wi-Fi ismini ve şifresini bilinmesi gerektiğini, kameralara sim kart takılmadığı için “Kime ilişkin olduğunun bilinemeyeceği” karşılıklarını veren şirket yetkilileri, “Satın alanlardan sorun yaşayanlar oldu mu?” üzere sorulara ise, “Her gün satış yapılıyor. Sorun yaşayan şu ana kadar hiç olmadı. Mutlular ki tekrar yeniden sipariş veriyorlar” karşılıkları veriyor.
Gizli kamera sisteminin öbürleri tarafınca tespit edilmesi durumunda ne yapılacağı üzere sorular üzerine ise satıcılar, “Efendim ‘Benim değil diyeceksiniz, ‘Nereden aldın’ diye sormazlar. ‘Ne gayeli kullanıyorsun’ diye sorarlar. Aygıt üzerinde size ilişkin bir şey olmadığı için sorun olmuyor” diyor.
‘GİZLİ KAMERALAR KAYIT ALTINA ALINABİLİR’
Alternatif Bilişim Derneği Lideri Avukat Faruk Çayır’a bakılırsa kapalı kameraların kullanmasının yasaklanması ya da satışının engellenmesi üzere bir yasal düzenleme yok. Mevcut mevzuatta bâtın kameraların satışına ait bir kontrolün kelam konusu olmadığını, “sağlıksız ve güvensiz” bir durumun açığa çıktığını belirten Çayır, “Herhangi bir sınırlama olmadan erişilebiliyor. Bunu satın alırken nerede kullanacağınızı söylemek durumunda değilsiniz. Satan kişi de ‘şu hedefle kullanabilirsiniz’ demek durumunda değil” diye konuştu.
Gizli kameraların kontrolüne ait bir yönetmeliğin hayata geçirilebileceği teklifinde bulunan Çayır, son devirde etkin kullanılan drone teknolojisine yönelik çıkarılan düzenlemeyi hatırlattı. Muhakkak bir büyüklüğün altında yer alan kapalı olarak nitelenen kameraların drone’larda olduğu üzere satın alanların üzerine kayıt altına alınabileceğini belirten Çayır, “Aynı drone satışlarında olduğu üzere belirli büyüklüğün altındaki kameralarda kayıt sisteminin geliştirilmesi ve bu kayıt sisteminde IMEI numarası üzere kayıt altına alınması gerekiyor. Bu kapalı kameranın kimin üzerine kayıtlı olduğunu ortaya çıkaracak bir sistem geliştirilebilir. En azından alan kişinin hukuka alışılmamış olarak kullanmaması gerektiği tarafında bir sorumluluk yüklenebilir” dedi.
Mevcut durumda bâtın kamera ile bir hata açığa çıktığında bilgilerin kim tarafınca çekildiği saptanamıyor. Zımnî kamerayı satın alanın kim olduğu kayıt altına alınmadığı için de cürüm aleti olarak nitelenebilecek kamerayı kullanan tespit edilemeyebiliyor. Çayır’a bakılırsa bu biçimde bir kayıt sistemi geliştirilirse, bunu satan kişi, şirket ve alan muhakkak olursa, hata durumlarında failler de çarçabuk bulunabilir.
İŞVERENİN AYDINLATMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ BULUNUYOR
Çayır’ın transferine göre bu biçim zımnî kameralar çalışma ortamları ve özel alanlarda yaygın biçimde kullanılabilir. İşyerinde bir patronun “güvenlik” tasasıyla bunu kullanabileceğini belirten Çayır, tüm çalışanlara bu kameranın kullanıldığının aydınlatma yükümlülüğü çerçevesinde bildirilmesi gerektiğini, iş kontratının yanı sıra yeni bir mukavele ile de bunun çalışanlara iletilmesi gerektiğini söylemiş oldu.
Çayır’ın anlatımına nazaran özel hayatta da kapalı kameralar yaygın bir biçimde kullanılabiliyor. Şahısları tehdit, şantaj üzere uygulamaların yanı sıra kimi boşanma yahut velayet davalarında da bilinmeyen kamera imajları kanıt niteliğinde. Bir hanımın erkek tarafınca şiddet gördüğü durumları bu usul uygulamalarla kayıt altına aldığında ve boşanma davası kelam konusu olduğunda imgelerin kanıt başlangıcı olarak sayılabileceği hukuksal örnekler olduğunu hatırlatan Çayır, bu imajların üçüncü şahıslar ya da toplumsal medya üzerinden diğerleriyle paylaşıldığı an cürüm ögesi durumların açığa çıkabileceğini söylemiş oldu.
‘DEVLETLERİN BİR EKSİKLİĞİ’
Devletlerin kullandığı MOBESE kameraları, işyerlerindeki kameralar ve saklı kameraların bireylerde paranoya oluşturduğunu, bu stil teknolojilerin yaygınlaşmasıyla gündelik hayatta dahi otosansürün açığa çıktığını, kapalı kamera üzere uygulamaların ihbarcılık ve jurnalcilik yarattığını söyleyen Çayır, “Bunun satışının tam manasıyla yasaklanmasını istemek mantıklı değil fakat bunun bir kayıt sisteminin olması gerekiyor. Kimin ne gayeyle kullandığını bilemediğimiz bomboş bir alan. Burada da sorumluluk bilhassa bireylere düşüyor” dedi.