Hidrosefali, teşhis ve tedavisi Hidrosefali, çoğunlukla çocuklarda ve yaşlılarda beyinde çok su birikmesi olarak bilinmektedir. Burada belirtilen su “beyin-omurilik sıvısı”dır. Bu sıvı beyin ve omuriliğe gelen darbelerin ziyanlı tesirini azaltır, gün boyunca daima olarak yapılıp geri emildiği için beynin beslenmesine ve atıkların taşınmasına yardımcı olur, beyin ve omurilik içinde dolaşarak beyindeki basınç değişikliklerini düzenler. Bu sıvının çok birikimi beyin içi kanamaları, baş travmaları, beyin tümörleri, erken doğuma bağlı kanamalar ve menenjite bağlı olabileceği üzere; kalıtsal yahut meningosel gibisi gelişimsel bozukluklara bağlı olabilir, hatta yaşlılarda beyin omurilik sıvısının geri emiliminin azalması daha sonrasında da görülebilir.
Hidrosefali Tanısı:
Günümüzde çocukların birçoklarında hidrosefali tanısı doğumda yahut doğum öncesinde konulmaktadır. Doğumdan daha sonra ise birinci iki ay ortasında başın olağandan çok büyümesi, baş derisinin incelmesi, baştaki damarların belirginleşmesi, kusma, huzursuzluk, gözlerin aşağıya kayması, nöbetler yahut irtibat kurulamaması üzere bulgular; iki ay daha sonrasında bir daha başın olağandışı büyümesi, baş ağrısı, bulantı, kusma, ateş, çift görme, huzursuzluk, yürüme yahut konuşmada gerileme, irtibat bozukluğu, duyu-motor işlevlerde kayıp, nöbetler üzere bulgular ve daha büyük çocuklarda uyanık kalmada yahut uyanmada zorluk görülebilir. Orta yaşlı erişkinlerde baş ağrısı, uyanmada yahut uyanık kalmada zorluk, istikrar bozukluğu, idrar kaçırma, kişilik bozukluğu, bunama, görmede bozukluk; yaşlılarda ise irtibat kurmada bozukluk, yürümede dengesizlik, hatırlamada zorluk, baş ağrısı, idrar kaçırma üzere bulgular ön planda olabilir. Hastalardan Beyin Tomografisi(BT), Manyetik Rezonans Görüntüleme(MR), Beyin Ultrasonografisi istenebilir.
Hidrosefali Tedavisi:
Yalnızca beyin ve hudut cerrahisi uzmanları tarafınca yapılacak cerrahi teşebbüslerle hidrosefali tedavi edilebilir ve bu biçimdece beyin ortasındaki basıncın artması önlenmiş olur. Şayet beyin-omurilik sıvısının deveranının bozulmasına niye olan bir tıkanıklık var ise, tıkanıklığın sebebine (tümör, kist gibi) yönelik hidrosefali ameliyatı yapılabilir. Seçilmiş bir küme hastada ise sıvı sirkülasyonunun düzeltilmesi endoskopik ameliyat sistemiyle de gerçekleştirilebilmektedir. Hastaların çoğunluğunda ise cilt altından yerleştirilen “şant” ismi verilen ince uzun, elastik, silikon bir boru ile sıvının beyinden öbür bir beden boşluğuna transferi gerçekleştirilir. Sıvı akımının tek taraflı ve denetimli bir süratte olabilmesi için baş derisinin altında bu boru sisteminin “pompa” denilen bir modülü daha bulunur. Tanısı anne karnında iken konulmuş bebeklerde en sık uygulanan sistem ise; bebeğin mümkün olduğunca erken devirde doğurtulup ameliyatının yapılmasıdır.
Ameliyat daha sonrası enfeksiyonu önlemek için kısa periyodik antibiyotik kullanılır, cerrahi daha sonrası hasta bir süre hastanede gözlenir. Beyin dokusunda kalıcı hasar meydana gelmişse hastanın birtakım işlevleri düzelmeyebilir. Bu hastaların, şantın çalışıp çalışmadığının takibi açısından uzun vadeli izlenmesi gerekir, zira şant çalışmaması ve enfeksiyon durumlarında hemen değiştirilmesi gerekir.
Şant pil üzere bir güç kaynağına gereksinim duymaz. Basınç ayarı dışardan yapılabilen ve manyetik alandan etkilenen tipte bir şant takılmışsa, hastaya manyetik rezonans(MR) tetkiki yapılmadan evvel hekimine danışmalıdır. Pompaya parmakla çok basmak bozulmasına niye olacaktır ve bebeklik periyodunda bebeğin şantın olduğu tarafa yatırılması uygun değildir. Hastaların birçoklarında şant muhtaçlığı ömür uzunluğu devam edecektir. Şayet; ameliyat yerinde ve şant çizgisi üzerinde kızarıklık ve hassasiyet; hastada huzursuzluk, bulantı, kusma, baş ağrısı, çift görme, ateş, karın ağrısı, havale geçirme üzere yakınmalar var ise hasta kesinlikle çabucak doktora başvurulmalıdır zira şanta bağlı meseleler hayli süratle, hatta kimi vakit saatler ortasında gelişebilir.
Hidrosefali Tanısı:
Günümüzde çocukların birçoklarında hidrosefali tanısı doğumda yahut doğum öncesinde konulmaktadır. Doğumdan daha sonra ise birinci iki ay ortasında başın olağandan çok büyümesi, baş derisinin incelmesi, baştaki damarların belirginleşmesi, kusma, huzursuzluk, gözlerin aşağıya kayması, nöbetler yahut irtibat kurulamaması üzere bulgular; iki ay daha sonrasında bir daha başın olağandışı büyümesi, baş ağrısı, bulantı, kusma, ateş, çift görme, huzursuzluk, yürüme yahut konuşmada gerileme, irtibat bozukluğu, duyu-motor işlevlerde kayıp, nöbetler üzere bulgular ve daha büyük çocuklarda uyanık kalmada yahut uyanmada zorluk görülebilir. Orta yaşlı erişkinlerde baş ağrısı, uyanmada yahut uyanık kalmada zorluk, istikrar bozukluğu, idrar kaçırma, kişilik bozukluğu, bunama, görmede bozukluk; yaşlılarda ise irtibat kurmada bozukluk, yürümede dengesizlik, hatırlamada zorluk, baş ağrısı, idrar kaçırma üzere bulgular ön planda olabilir. Hastalardan Beyin Tomografisi(BT), Manyetik Rezonans Görüntüleme(MR), Beyin Ultrasonografisi istenebilir.
Hidrosefali Tedavisi:
Yalnızca beyin ve hudut cerrahisi uzmanları tarafınca yapılacak cerrahi teşebbüslerle hidrosefali tedavi edilebilir ve bu biçimdece beyin ortasındaki basıncın artması önlenmiş olur. Şayet beyin-omurilik sıvısının deveranının bozulmasına niye olan bir tıkanıklık var ise, tıkanıklığın sebebine (tümör, kist gibi) yönelik hidrosefali ameliyatı yapılabilir. Seçilmiş bir küme hastada ise sıvı sirkülasyonunun düzeltilmesi endoskopik ameliyat sistemiyle de gerçekleştirilebilmektedir. Hastaların çoğunluğunda ise cilt altından yerleştirilen “şant” ismi verilen ince uzun, elastik, silikon bir boru ile sıvının beyinden öbür bir beden boşluğuna transferi gerçekleştirilir. Sıvı akımının tek taraflı ve denetimli bir süratte olabilmesi için baş derisinin altında bu boru sisteminin “pompa” denilen bir modülü daha bulunur. Tanısı anne karnında iken konulmuş bebeklerde en sık uygulanan sistem ise; bebeğin mümkün olduğunca erken devirde doğurtulup ameliyatının yapılmasıdır.
Ameliyat daha sonrası enfeksiyonu önlemek için kısa periyodik antibiyotik kullanılır, cerrahi daha sonrası hasta bir süre hastanede gözlenir. Beyin dokusunda kalıcı hasar meydana gelmişse hastanın birtakım işlevleri düzelmeyebilir. Bu hastaların, şantın çalışıp çalışmadığının takibi açısından uzun vadeli izlenmesi gerekir, zira şant çalışmaması ve enfeksiyon durumlarında hemen değiştirilmesi gerekir.
Şant pil üzere bir güç kaynağına gereksinim duymaz. Basınç ayarı dışardan yapılabilen ve manyetik alandan etkilenen tipte bir şant takılmışsa, hastaya manyetik rezonans(MR) tetkiki yapılmadan evvel hekimine danışmalıdır. Pompaya parmakla çok basmak bozulmasına niye olacaktır ve bebeklik periyodunda bebeğin şantın olduğu tarafa yatırılması uygun değildir. Hastaların birçoklarında şant muhtaçlığı ömür uzunluğu devam edecektir. Şayet; ameliyat yerinde ve şant çizgisi üzerinde kızarıklık ve hassasiyet; hastada huzursuzluk, bulantı, kusma, baş ağrısı, çift görme, ateş, karın ağrısı, havale geçirme üzere yakınmalar var ise hasta kesinlikle çabucak doktora başvurulmalıdır zira şanta bağlı meseleler hayli süratle, hatta kimi vakit saatler ortasında gelişebilir.