Güzel huylu beyin tümörleri hakkında Genel olarak beyin tümörlerini malin (kötü huylu) ve benin (iyi huylu) olarak sınıflandırabiliriz.
I-Malign Tümörler
II-Benin Tümörler
Bunlar ekseriyetle kafatası ortasında lakin beyin dokusu haricinde gelişen tümörlerdir. Meningiomalar, hipofiz adenomları, kraniofaringiomalar, dermoid ve epidermoid tümörler, hemanjioblastom, kolloid kist, subependimal dev hücreli astrositom, nörinomlar bu kümenin en sık karşılaşılan lezyonlarıdır. Menengiomalar bu kümenin kıymetli bir kısmını olusturur. Başka organlardaki yeterli huylu tümörlerin bilakis, güzel huylu beyin tümörleri kimi vakit hayatı tehdit edecek durumlara niye olabilirler. Kimileri (mesela menengiomalar) az de olsa berbat huylu tümöre dönüşebilirler. Çoklukla etraflarındaki beyin dokusuna yayılım göstermedikleri için ameliyatla tam çıkarılabilme bahtları yüksektir. Lakin az oranda da olsa bir daha ortaya çıkabilirler. Meningiomaların tümüyle çıkarılma durumunda bile 10 yılda %20’sinin yinelayabildiği, bilhassa kıymetli bölgelere yapışık olanlarda cerrahi daha sonrası komplikasyonların olabileceği bilinmektedir.
Belirtiler
Beyin tümörü olan hastalar baş ağrısı, kusma, bulantı, görme bozukluğu, şuur bozulması, havale geçirme, kol ve bacaklarda güçsüzlük, sonluluk, iştahsızlık, işitmede azalma, unutkanlık, konuşma ve anlamada yetersizlik, yazamama, dengesizlik, el ve ayaklarda büyüme üzere yakınmalardan biri ya da bir kaçı ile başvurabilirler. Baş ağrısı (genellikle sabahları daha şiddetlidir) ve nöbet en sık görülen bulgulardır.
Teşhis formları
Klinik kıymetlendirme, bilgisayarlı beyin tomografisi (BT) ya da manyetik rezonans görüntüleme (MRG) tetkikleri ile çoklukla teşhis konur. Tümör hudutlarının ve özelliklerinin daha yeterli tanımlanması hedefiyle bu tetkikler kontrast unsur verilerek te yenidenlanabilir. Kesin teşhis, patolojik incelemeler daha sonrası konur. Teşhiste yardımcı birtakım tetkikler içinde direkt baş grafileri, EEG, tüm beden kemik sintigrafisi, hormon incelemeleri sayılabilir.
Tedavi formları
Çoklukla cerrahi olarak tümörün çıkarılması, beyin tümörlerinin neredeyse tamamı için birinci seçenek olarak düşünülmektedir. Az bir kısmında ise komplikasyon oranının yüksek olması niçiniyle kısmi çıkarım ya da radyoterapi ve takip önerilmektedir. Bilhassa yüksek evreli glial tümörlerde teşhis biyopsi ile katılaştıktan daha sonra tümör çıkarımı yerine radyo-cerrahi ya da kemoterapi (ilaç tedavisi) uygulanabilir. Beyin sapı yerleşimli benin lezyonların bir kısmı cerrahi olarak çıkarılabilir, bir kısmında ise radyo-cerrahi (Gamma knife, linear accelator=linac) uygulanabilir. özetlemek gerekirse tümörün malinite derecesi ve yerleşim yeri, hastanın yaşı, genel durumu ve ek sistemik sorunların varlığı, cerrahi karar vermeyi ve cerrahi olarak tümör çıkarımının sonlarını belirler.
Cerrahi daha sonrası Mümkün Komplikasyonlar
Cerrahi daha sonrası olabilecek komplikasyonlar tümörün cinsi, yerleşim bölgesi, hastanın yaşı ve genel durumundan bağımsız değildir. Nöbet, şiddetli baş ağrısı, bulantı, kusma, kanama, mevcut nörolojik durumun daha da berbatlaşması, görme, konuşma ve algılamada bozulma, hidrosefali, ekstremitelerde şişlik, kızarıklık, yara yerinin geç güzelleşmesi, enfeksiyon, tromboemboli, kimi psikiyatrik meseleler, mümkün ameliyat komplikasyonlarından bazılarıdır. Bu komplikasyonların çoğunluğu ameliyat daha sonrası tıbbi bakım ile düzelebileceği üzere kimileri (mesela nörolojik durumun kötüleşmesi) kalıcı olabilir. Bu komplikasyonların bir yahut daha fazlası tıpkı hastada gelişebilir. Fakat unutulmaması gereken en değerli nokta; beyinde bir tümör varlığında bu tümörün yarattığı sistemik sorunlar çoğunlukla ömrü tehdit etmektedir.
Takip ve Teklifler
Tümör benin (iyi huylu) ise ve tamamı çıkarılmışsa çoklukla birinci ve altı aylık kontrollardan daha sonra yılda bir kere denetim yapılır. Malin (kötü huylu) tümörlerde ise beyin cerrahı, tıbbi onkolog (kanser ilaçları ile tedavi konusunda uzman), ışınım onkoloğu (kanserin ışın tedavisi konusunda uzman), fizik tedavi ve rehabilitasyon kısımlarının de takipleri göz önünde tutularak denetim vakit içinderının belirlenmesi uygun olur. Kontrolda gerekli tetkiklerin taburcu olunduğu sırada yazılması, hastanın randevularını denkleştirmesini kolaylaştırır. Hastanın takip periyodunda rastgele bir sorunu (baş ağrısı, nöbet, şuur bozukluğu, kol bacakta güçsüzlük v.b.) olması durumunda tedavi olduğu kliniğe, acil servis ya da tedavi oldukları tabibe başvurması gerekir.
I-Malign Tümörler
II-Benin Tümörler
Bunlar ekseriyetle kafatası ortasında lakin beyin dokusu haricinde gelişen tümörlerdir. Meningiomalar, hipofiz adenomları, kraniofaringiomalar, dermoid ve epidermoid tümörler, hemanjioblastom, kolloid kist, subependimal dev hücreli astrositom, nörinomlar bu kümenin en sık karşılaşılan lezyonlarıdır. Menengiomalar bu kümenin kıymetli bir kısmını olusturur. Başka organlardaki yeterli huylu tümörlerin bilakis, güzel huylu beyin tümörleri kimi vakit hayatı tehdit edecek durumlara niye olabilirler. Kimileri (mesela menengiomalar) az de olsa berbat huylu tümöre dönüşebilirler. Çoklukla etraflarındaki beyin dokusuna yayılım göstermedikleri için ameliyatla tam çıkarılabilme bahtları yüksektir. Lakin az oranda da olsa bir daha ortaya çıkabilirler. Meningiomaların tümüyle çıkarılma durumunda bile 10 yılda %20’sinin yinelayabildiği, bilhassa kıymetli bölgelere yapışık olanlarda cerrahi daha sonrası komplikasyonların olabileceği bilinmektedir.
Belirtiler
Beyin tümörü olan hastalar baş ağrısı, kusma, bulantı, görme bozukluğu, şuur bozulması, havale geçirme, kol ve bacaklarda güçsüzlük, sonluluk, iştahsızlık, işitmede azalma, unutkanlık, konuşma ve anlamada yetersizlik, yazamama, dengesizlik, el ve ayaklarda büyüme üzere yakınmalardan biri ya da bir kaçı ile başvurabilirler. Baş ağrısı (genellikle sabahları daha şiddetlidir) ve nöbet en sık görülen bulgulardır.
Teşhis formları
Klinik kıymetlendirme, bilgisayarlı beyin tomografisi (BT) ya da manyetik rezonans görüntüleme (MRG) tetkikleri ile çoklukla teşhis konur. Tümör hudutlarının ve özelliklerinin daha yeterli tanımlanması hedefiyle bu tetkikler kontrast unsur verilerek te yenidenlanabilir. Kesin teşhis, patolojik incelemeler daha sonrası konur. Teşhiste yardımcı birtakım tetkikler içinde direkt baş grafileri, EEG, tüm beden kemik sintigrafisi, hormon incelemeleri sayılabilir.
Tedavi formları
Çoklukla cerrahi olarak tümörün çıkarılması, beyin tümörlerinin neredeyse tamamı için birinci seçenek olarak düşünülmektedir. Az bir kısmında ise komplikasyon oranının yüksek olması niçiniyle kısmi çıkarım ya da radyoterapi ve takip önerilmektedir. Bilhassa yüksek evreli glial tümörlerde teşhis biyopsi ile katılaştıktan daha sonra tümör çıkarımı yerine radyo-cerrahi ya da kemoterapi (ilaç tedavisi) uygulanabilir. Beyin sapı yerleşimli benin lezyonların bir kısmı cerrahi olarak çıkarılabilir, bir kısmında ise radyo-cerrahi (Gamma knife, linear accelator=linac) uygulanabilir. özetlemek gerekirse tümörün malinite derecesi ve yerleşim yeri, hastanın yaşı, genel durumu ve ek sistemik sorunların varlığı, cerrahi karar vermeyi ve cerrahi olarak tümör çıkarımının sonlarını belirler.
Cerrahi daha sonrası Mümkün Komplikasyonlar
Cerrahi daha sonrası olabilecek komplikasyonlar tümörün cinsi, yerleşim bölgesi, hastanın yaşı ve genel durumundan bağımsız değildir. Nöbet, şiddetli baş ağrısı, bulantı, kusma, kanama, mevcut nörolojik durumun daha da berbatlaşması, görme, konuşma ve algılamada bozulma, hidrosefali, ekstremitelerde şişlik, kızarıklık, yara yerinin geç güzelleşmesi, enfeksiyon, tromboemboli, kimi psikiyatrik meseleler, mümkün ameliyat komplikasyonlarından bazılarıdır. Bu komplikasyonların çoğunluğu ameliyat daha sonrası tıbbi bakım ile düzelebileceği üzere kimileri (mesela nörolojik durumun kötüleşmesi) kalıcı olabilir. Bu komplikasyonların bir yahut daha fazlası tıpkı hastada gelişebilir. Fakat unutulmaması gereken en değerli nokta; beyinde bir tümör varlığında bu tümörün yarattığı sistemik sorunlar çoğunlukla ömrü tehdit etmektedir.
Takip ve Teklifler
Tümör benin (iyi huylu) ise ve tamamı çıkarılmışsa çoklukla birinci ve altı aylık kontrollardan daha sonra yılda bir kere denetim yapılır. Malin (kötü huylu) tümörlerde ise beyin cerrahı, tıbbi onkolog (kanser ilaçları ile tedavi konusunda uzman), ışınım onkoloğu (kanserin ışın tedavisi konusunda uzman), fizik tedavi ve rehabilitasyon kısımlarının de takipleri göz önünde tutularak denetim vakit içinderının belirlenmesi uygun olur. Kontrolda gerekli tetkiklerin taburcu olunduğu sırada yazılması, hastanın randevularını denkleştirmesini kolaylaştırır. Hastanın takip periyodunda rastgele bir sorunu (baş ağrısı, nöbet, şuur bozukluğu, kol bacakta güçsüzlük v.b.) olması durumunda tedavi olduğu kliniğe, acil servis ya da tedavi oldukları tabibe başvurması gerekir.