Ekolojik yaklaşımınızı masa başında, oyunla test edin: Marmara Oyunu Adil Çamur
İZMİR- Marmara Denizi’nin etrafında, farklı yerleşimlerde faaliyetlerini sürdüren yedi sivil toplum kuruluşunun bir ortaya gelerek oluşturduğu Adaları ve Boğazları ile Marmara Kültürleri Ağı’nın davetine karşılık veren Aslı Uludağ ve Kerem Ozan Bayraktar, “Marmara” kutu oyununu tasarladı. 14 Kasım Pazartesi günü Karaköy Postane’de yapılacak oyunun tanıtım etkinliğinde, Aslı Uludağ ve Kerem Ozan Bayraktar oyunun ortaya çıkış sürecini anlatacak. Sunumun akabinde ise iştirakçilerle bir arada oyun birinci kere oynanacak.
Çalışmalarında, hukuk, tekno-bilim ve yapılı etraf aracılığıyla örülen insan ve etraf münasebetlerini ve bu alakalar üzerinden uygulanan şiddeti irdeleyen Aslı Uludağ, üretimlerini bu alakaları görünür kılan performatif ve etkileşimli yerleştirme, atölye ve anlatılardan oluşturuyor. Birfazlaca standa katılan Uludağ, Londra Ünversitesi’nde Araştırma Mimarisi programında doktora araştırmasını sürdürüyor. Kerem Ozan Bayraktar ise objelerin tesir alanlarına, kişiselleşme süreçlerine ve dönüşümlerine ağırlaşan çalışmalar gerçekleştiriyor. Son periyotta sokak bitkileri, istilacı gemiler, jeneratif imgeler, oyuncak robotlar üzere farklı ölçek ve niteliklerdeki objelerle yerleştirmeler ve araştırmalar üreten Bayraktar, bununla birlikte Marmara Üniversitesi’nde öğretim üyesi.
Marmara Oyunu’nun yaratıcıları Aslı Uludağ ve Kerem Ozan Bayraktar ile oyun fikrinin nasıl oluştuğunu, dizaynın nasıl yapıldığını ve oyunun nasıl oynandığını konuştuk.
‘İŞBİRLİKÇİ BİR KUTU OYUNU’
Marmara oyunu nedir? Tam olarak nasıl oynanıyor?
Kerem Ozan Bayraktar: “Marmara” dört oyuncunun haritaya karşı oynadığı işbirlikçi bir kutu oyunu. Oyunda yunus, gemi kurdu, karides ve balıkçıl üzere birbirinden çok farklı canlıları temsil ederek bir harita üzerinde hareket edip, husus değiş tokuşu yaparak, denizdeki makul ömür alanlarını stabil hale getirmeye çalışıyorsunuz. Oyunun haritası kartlardan oluşuyor. Bu kartlarda Marmara Denizi’nin farklı ekolojik bedellerini ve kirletici ögelerini tabir eden görseller ve hangi karakterin o alana girip giremeyeceğini belirten minik renkli semboller yer alıyor. Oyunda bir de hareket kartları dediğimiz haritayı değiştiren, kartları karşıt yüz edip oyuncular için denizi daha yaşanmaz hale getiren kartlar bulunuyor. Oyunun emeli haritada sıkışmadan, işbirliği yaparak birtakım bölgeleri kilitleyerek hayat alanlarını kalıcı kılmak. Tesadüf faktörü büyük bir rol oynuyor, harita süratli bir biçimde başkalaşıyor. Oyunu kazanmak için her karakterin hem kendi ömür alanlarını muhafazası tıpkı vakitte öbür canlılarla birlikte yeterli bir strateji yürütmesi gerekiyor.
‘MARMARA DENİZİ’NE DAİR BİR OYUN’
niçin masa oyunu tasarladınız?
Aslı Uludağ: Marmara Denizi ile ilgili araştırma yapmak için Marmara Kültürleri Ağı bünyesinde Marmara Adası’na gittik. Adanın köylerinde farklı kesitlerden beşerlerle konuştuk. Bu sırada bilhassa bayanların kahvelerde okey oynayarak uzun vakit geçirdiğini gördük. Hatta kimileri biraz da sıkılarak adada yapacak pek bir şey olmadığından yakındılar. Kahvede oyunun insanları organik bir formda bir ortaya getirmesi ve sohbete ortam hazırlaması dikkatimizi çekti. Oyun fikri bu türlü doğdu. Birinci başlarda okey formatı üzerinden ilerleyip yalnızca Marmara Adası’na yönelik kuralları hayli daha sıradan oyunlar tasarladık. vakit içinde tüm Marmara Denizi’ne dair olması fikri ağır bastı.
‘YAKIN ETRAFIMIZLA TEKRAREN OYNAYIP GERİ BİLDİRİMLERİNE NAZARAN GELİŞTİRDİK’
Oyun tasarımı hazırlık süreci nasıl geçti?
Kerem Ozan Bayraktar: Uzun bir süre içerik ile ilgili beyin jimnastikleri yaptık. Çeşitli demo oyunlar tasarlayıp oynadık. daha sonrasında oyunun kurallarını tasarlamak hedefli masaüstü oyun alanına yönelik araştırmalar yaptık. Birfazlaca oyunu inceledik. Yaygın oyun düzeneklerinin nasıl çalıştığını kavramaya çalıştık. Tasarım süreci aylarca sürdü. Görselleri yapay zekâ programı ile tasarlamak işimizi bir ölçü kolaylaştırdı. Bir yandan da Marmara Denizi’nde yaşayan canlı ve cansız aktörleri inceledik. Sonuçta bir oyun olduğundan büyük bir soyutlama yapmak gerekiyor. Denizi oyunla eşlemek mümkün değil. Orada hem oynanabilirliği birebir vakitte içeriği bir istikrarda tutmak gerekiyor. Bu sorunsala pek baş yorduk. Oyunu tamamlamaya yakın etrafımızdaki dostlarımız ve ailelerimizle tekraren oynayıp geri bildirimlerine nazaran geliştirdik ve şu anki halini aldı.
‘OYUNDA MARMARA DENİZİ’NİN PROBLEMLERİ DA YER ALIYOR’
Marmara Kültürleri Ağı, Marmara Denizi’nin karşı karşıya olduğu ekolojik ve kültürel krizi sivil toplum kuruluşlarını, bilim insanlarını, muharrirleri ve sanatkarları bir ortaya getirerek kamuoyunun gündemine getirmeyi, bu bahiste farkındalık yaratmayı ve bu sayede tahlil tekliflerini çoğaltmayı amaçlıyor. Marmara oyunu da bu çerçevede, Marmara Kültürleri Ağı’nın sizi davet etmesiyle oluştu. Pekala siz kendinizi, geliştirdiğiniz bu oyunla bu genel projenin neresinde konumlandırıyorsunuz?
Kerem Ozan Bayraktar: Oyunda Marmara Denizi’nin son vakit içinderda, bilhassa müsilajla birlikte gündeme gelen kimi meseleleri yer alıyor. Bu sebeple oyunun bu meseleleri kamuoyunun gündemine getirdiği yahut gündeminde tuttuğu söylenebilir. birebir vakitte oyunda Marmara Denizi’nin çeşitli yerlerine ve aktörlerine de yer verdik. Bu sayede oyunun Marmara Denizi’nin gündelik tecrübemizin haricinde kalan alanlarına dair hatırlatıcı bir rol oynadığını da söyleyebiliriz. Ama gündeme getirme, farkındalık yaratma ve bellek yahut hafızaya dair müdahale ve nazaranvler sanatta öbür prosedür ve biçimlerle sağlanabiliyor. Bizim birkaç yıldır birlikte sürdürdüğümüz projelerdeki ortak ilgi alanımız bu değil. Örneğin bu projede oyunlaştırma öbür bir şey yapıyor.
Aslı Uludağ: Marmara oyunu dediğimizde bu projenin Marmara Denizi’ni denetimli oyun (laboratuvar) ortamında sıradanleştirilip modelleyerek Marmara Denizi’nin meselelerine dair farklı tahliller üretmeyi amaçladığı düşünülebilir. Lakin oyun aslında oyuncuları masaya yatırıyor. Oyuncuların bu denizle olan alakalarıyla; günümüzde karşılaştığımız problemlere sebep olan tabiat anlayışının kendilerindeki belirtileriyle; yerleşmiş insan/benmerkezci yaklaşım ve karar düzenekleriyle karşı karşıya gelmelerini sağlıyor. Bunu da yalnızca mantık üzerinden yapmıyor. Oyun oyuncularda duygusal tesirler bırakıyor. Biz bunu pek planlamadık aslında. Oyunu kurgulayıp birinci oynadığımızda epeyce süratli ve sert bir biçimde yenildik. İkimiz de donup kaldık, tekrar oynamadan bir orta vermemiz gerekti. bu biçimde farkına vardık ne kadar tesirli olduğunun. Bu hem oyunun, yani oyunlaştırmanın bir tesiri lakin bununla birlikte oyunun bildiğimiz, arasında/yanında/üzerinde yaşadığımız gerçek bir yeri ele almasından da kaynaklanıyor. Hem burası daha epey yeni, hissedilebilir, gözlemlenebilir, herkesi dehşete düşüren bir kirlilik olayı ile gündeme gelmiş bir yer. Biroldukça oyunda olduğu üzere farazi ya da tarihi olarak uzak bir yerden bahsetmiyoruz. Boş bir yerde oynamıyoruz. Marmara oyununu Marmara’da oynuyoruz. Burada hafızaya dokunuyoruz ancak orada kalmıyor. Oyunun yinelanabilirliği üzerinden oyuncular karmaşık bir ekosistem ile farklı hallerde ilişkilenmeyi deniyorlar. Oyunu kazanmak için birlikte hareket etmek gerekiyor, haritanın o andaki durumunda en sıkıntı barınan, en zayıf karakterin gereksinimlerini ön plana almak gerekiyor, sonuç odaklı düz bir rota yerine mekânın tepkiselliği ve değişkenliğine hassas bir biçimde, ona karşılık vererek ilerlemek gerekiyor… Her farklı karakter kombinasyonu ve harita diziliminde (ki bunun yüzlerce farklı varyasyonu var) oyun ekolojik hareket etme ve karar verme prosedürleriyle ilgili farklı ögeler ortaya koyuyor. Oyun bunları deneylemeye alan açıyor. Bireylere ekolojik ilişkilenmeyi, düşünmeyi ve davranmayı öğretiyor.
‘ADALARI VE BOĞAZLARI İLE MARMARA KÜLTÜRLERİ’ AĞI NEDİR?
Marmara Denizi’nin etrafında, farklı yerleşimlerde faaliyetlerini sürdüren yedi sivil toplum kuruluşunun bir ortaya gelerek oluşturduğu Adaları ve Boğazları ile Marmara Kültürleri Ağı, Culture Civic’in Kentler Ortası Ağ Geliştirme hibe programıyla projeye dönüştü. Nisan 2022’de çalışmalarına başlayan Marmara Kültürleri Ağı, Burgazada’da, Marmara Adası Çınarlı Mahallesi’nde ve Çanakkale’de Mavi Masa toplantıları düzenledi. Çevrimiçi Marmara Buluşmaları gerçekleştirdi. Marmara Kültürleri Ağı, Marmara Denizi’nin biyolojik çeşitliliğinin deniz etrafındaki kültürel çeşitliliğin de kaynağı olduğu şuuru ile sivil toplum kuruluşlarını, uzmanları, bilim insanlarını ve sanatkarları bir ortaya getirerek Marmara kültürlerine dikkat çekmeyi amaçlıyor.
İZMİR- Marmara Denizi’nin etrafında, farklı yerleşimlerde faaliyetlerini sürdüren yedi sivil toplum kuruluşunun bir ortaya gelerek oluşturduğu Adaları ve Boğazları ile Marmara Kültürleri Ağı’nın davetine karşılık veren Aslı Uludağ ve Kerem Ozan Bayraktar, “Marmara” kutu oyununu tasarladı. 14 Kasım Pazartesi günü Karaköy Postane’de yapılacak oyunun tanıtım etkinliğinde, Aslı Uludağ ve Kerem Ozan Bayraktar oyunun ortaya çıkış sürecini anlatacak. Sunumun akabinde ise iştirakçilerle bir arada oyun birinci kere oynanacak.
Çalışmalarında, hukuk, tekno-bilim ve yapılı etraf aracılığıyla örülen insan ve etraf münasebetlerini ve bu alakalar üzerinden uygulanan şiddeti irdeleyen Aslı Uludağ, üretimlerini bu alakaları görünür kılan performatif ve etkileşimli yerleştirme, atölye ve anlatılardan oluşturuyor. Birfazlaca standa katılan Uludağ, Londra Ünversitesi’nde Araştırma Mimarisi programında doktora araştırmasını sürdürüyor. Kerem Ozan Bayraktar ise objelerin tesir alanlarına, kişiselleşme süreçlerine ve dönüşümlerine ağırlaşan çalışmalar gerçekleştiriyor. Son periyotta sokak bitkileri, istilacı gemiler, jeneratif imgeler, oyuncak robotlar üzere farklı ölçek ve niteliklerdeki objelerle yerleştirmeler ve araştırmalar üreten Bayraktar, bununla birlikte Marmara Üniversitesi’nde öğretim üyesi.
Marmara Oyunu’nun yaratıcıları Aslı Uludağ ve Kerem Ozan Bayraktar ile oyun fikrinin nasıl oluştuğunu, dizaynın nasıl yapıldığını ve oyunun nasıl oynandığını konuştuk.
‘İŞBİRLİKÇİ BİR KUTU OYUNU’
Marmara oyunu nedir? Tam olarak nasıl oynanıyor?
Kerem Ozan Bayraktar: “Marmara” dört oyuncunun haritaya karşı oynadığı işbirlikçi bir kutu oyunu. Oyunda yunus, gemi kurdu, karides ve balıkçıl üzere birbirinden çok farklı canlıları temsil ederek bir harita üzerinde hareket edip, husus değiş tokuşu yaparak, denizdeki makul ömür alanlarını stabil hale getirmeye çalışıyorsunuz. Oyunun haritası kartlardan oluşuyor. Bu kartlarda Marmara Denizi’nin farklı ekolojik bedellerini ve kirletici ögelerini tabir eden görseller ve hangi karakterin o alana girip giremeyeceğini belirten minik renkli semboller yer alıyor. Oyunda bir de hareket kartları dediğimiz haritayı değiştiren, kartları karşıt yüz edip oyuncular için denizi daha yaşanmaz hale getiren kartlar bulunuyor. Oyunun emeli haritada sıkışmadan, işbirliği yaparak birtakım bölgeleri kilitleyerek hayat alanlarını kalıcı kılmak. Tesadüf faktörü büyük bir rol oynuyor, harita süratli bir biçimde başkalaşıyor. Oyunu kazanmak için her karakterin hem kendi ömür alanlarını muhafazası tıpkı vakitte öbür canlılarla birlikte yeterli bir strateji yürütmesi gerekiyor.
‘MARMARA DENİZİ’NE DAİR BİR OYUN’
niçin masa oyunu tasarladınız?
Aslı Uludağ: Marmara Denizi ile ilgili araştırma yapmak için Marmara Kültürleri Ağı bünyesinde Marmara Adası’na gittik. Adanın köylerinde farklı kesitlerden beşerlerle konuştuk. Bu sırada bilhassa bayanların kahvelerde okey oynayarak uzun vakit geçirdiğini gördük. Hatta kimileri biraz da sıkılarak adada yapacak pek bir şey olmadığından yakındılar. Kahvede oyunun insanları organik bir formda bir ortaya getirmesi ve sohbete ortam hazırlaması dikkatimizi çekti. Oyun fikri bu türlü doğdu. Birinci başlarda okey formatı üzerinden ilerleyip yalnızca Marmara Adası’na yönelik kuralları hayli daha sıradan oyunlar tasarladık. vakit içinde tüm Marmara Denizi’ne dair olması fikri ağır bastı.
‘YAKIN ETRAFIMIZLA TEKRAREN OYNAYIP GERİ BİLDİRİMLERİNE NAZARAN GELİŞTİRDİK’
Oyun tasarımı hazırlık süreci nasıl geçti?
Kerem Ozan Bayraktar: Uzun bir süre içerik ile ilgili beyin jimnastikleri yaptık. Çeşitli demo oyunlar tasarlayıp oynadık. daha sonrasında oyunun kurallarını tasarlamak hedefli masaüstü oyun alanına yönelik araştırmalar yaptık. Birfazlaca oyunu inceledik. Yaygın oyun düzeneklerinin nasıl çalıştığını kavramaya çalıştık. Tasarım süreci aylarca sürdü. Görselleri yapay zekâ programı ile tasarlamak işimizi bir ölçü kolaylaştırdı. Bir yandan da Marmara Denizi’nde yaşayan canlı ve cansız aktörleri inceledik. Sonuçta bir oyun olduğundan büyük bir soyutlama yapmak gerekiyor. Denizi oyunla eşlemek mümkün değil. Orada hem oynanabilirliği birebir vakitte içeriği bir istikrarda tutmak gerekiyor. Bu sorunsala pek baş yorduk. Oyunu tamamlamaya yakın etrafımızdaki dostlarımız ve ailelerimizle tekraren oynayıp geri bildirimlerine nazaran geliştirdik ve şu anki halini aldı.
‘OYUNDA MARMARA DENİZİ’NİN PROBLEMLERİ DA YER ALIYOR’
Marmara Kültürleri Ağı, Marmara Denizi’nin karşı karşıya olduğu ekolojik ve kültürel krizi sivil toplum kuruluşlarını, bilim insanlarını, muharrirleri ve sanatkarları bir ortaya getirerek kamuoyunun gündemine getirmeyi, bu bahiste farkındalık yaratmayı ve bu sayede tahlil tekliflerini çoğaltmayı amaçlıyor. Marmara oyunu da bu çerçevede, Marmara Kültürleri Ağı’nın sizi davet etmesiyle oluştu. Pekala siz kendinizi, geliştirdiğiniz bu oyunla bu genel projenin neresinde konumlandırıyorsunuz?
Kerem Ozan Bayraktar: Oyunda Marmara Denizi’nin son vakit içinderda, bilhassa müsilajla birlikte gündeme gelen kimi meseleleri yer alıyor. Bu sebeple oyunun bu meseleleri kamuoyunun gündemine getirdiği yahut gündeminde tuttuğu söylenebilir. birebir vakitte oyunda Marmara Denizi’nin çeşitli yerlerine ve aktörlerine de yer verdik. Bu sayede oyunun Marmara Denizi’nin gündelik tecrübemizin haricinde kalan alanlarına dair hatırlatıcı bir rol oynadığını da söyleyebiliriz. Ama gündeme getirme, farkındalık yaratma ve bellek yahut hafızaya dair müdahale ve nazaranvler sanatta öbür prosedür ve biçimlerle sağlanabiliyor. Bizim birkaç yıldır birlikte sürdürdüğümüz projelerdeki ortak ilgi alanımız bu değil. Örneğin bu projede oyunlaştırma öbür bir şey yapıyor.
Aslı Uludağ: Marmara oyunu dediğimizde bu projenin Marmara Denizi’ni denetimli oyun (laboratuvar) ortamında sıradanleştirilip modelleyerek Marmara Denizi’nin meselelerine dair farklı tahliller üretmeyi amaçladığı düşünülebilir. Lakin oyun aslında oyuncuları masaya yatırıyor. Oyuncuların bu denizle olan alakalarıyla; günümüzde karşılaştığımız problemlere sebep olan tabiat anlayışının kendilerindeki belirtileriyle; yerleşmiş insan/benmerkezci yaklaşım ve karar düzenekleriyle karşı karşıya gelmelerini sağlıyor. Bunu da yalnızca mantık üzerinden yapmıyor. Oyun oyuncularda duygusal tesirler bırakıyor. Biz bunu pek planlamadık aslında. Oyunu kurgulayıp birinci oynadığımızda epeyce süratli ve sert bir biçimde yenildik. İkimiz de donup kaldık, tekrar oynamadan bir orta vermemiz gerekti. bu biçimde farkına vardık ne kadar tesirli olduğunun. Bu hem oyunun, yani oyunlaştırmanın bir tesiri lakin bununla birlikte oyunun bildiğimiz, arasında/yanında/üzerinde yaşadığımız gerçek bir yeri ele almasından da kaynaklanıyor. Hem burası daha epey yeni, hissedilebilir, gözlemlenebilir, herkesi dehşete düşüren bir kirlilik olayı ile gündeme gelmiş bir yer. Biroldukça oyunda olduğu üzere farazi ya da tarihi olarak uzak bir yerden bahsetmiyoruz. Boş bir yerde oynamıyoruz. Marmara oyununu Marmara’da oynuyoruz. Burada hafızaya dokunuyoruz ancak orada kalmıyor. Oyunun yinelanabilirliği üzerinden oyuncular karmaşık bir ekosistem ile farklı hallerde ilişkilenmeyi deniyorlar. Oyunu kazanmak için birlikte hareket etmek gerekiyor, haritanın o andaki durumunda en sıkıntı barınan, en zayıf karakterin gereksinimlerini ön plana almak gerekiyor, sonuç odaklı düz bir rota yerine mekânın tepkiselliği ve değişkenliğine hassas bir biçimde, ona karşılık vererek ilerlemek gerekiyor… Her farklı karakter kombinasyonu ve harita diziliminde (ki bunun yüzlerce farklı varyasyonu var) oyun ekolojik hareket etme ve karar verme prosedürleriyle ilgili farklı ögeler ortaya koyuyor. Oyun bunları deneylemeye alan açıyor. Bireylere ekolojik ilişkilenmeyi, düşünmeyi ve davranmayı öğretiyor.
‘ADALARI VE BOĞAZLARI İLE MARMARA KÜLTÜRLERİ’ AĞI NEDİR?
Marmara Denizi’nin etrafında, farklı yerleşimlerde faaliyetlerini sürdüren yedi sivil toplum kuruluşunun bir ortaya gelerek oluşturduğu Adaları ve Boğazları ile Marmara Kültürleri Ağı, Culture Civic’in Kentler Ortası Ağ Geliştirme hibe programıyla projeye dönüştü. Nisan 2022’de çalışmalarına başlayan Marmara Kültürleri Ağı, Burgazada’da, Marmara Adası Çınarlı Mahallesi’nde ve Çanakkale’de Mavi Masa toplantıları düzenledi. Çevrimiçi Marmara Buluşmaları gerçekleştirdi. Marmara Kültürleri Ağı, Marmara Denizi’nin biyolojik çeşitliliğinin deniz etrafındaki kültürel çeşitliliğin de kaynağı olduğu şuuru ile sivil toplum kuruluşlarını, uzmanları, bilim insanlarını ve sanatkarları bir ortaya getirerek Marmara kültürlerine dikkat çekmeyi amaçlıyor.