Dünyayı tehdit eden casus yazılım: Pegasus nedir? Pegasus’a dair kelam konusu tezlerin büyük bir kısmı esasında yıllardır lisana getiriliyor. birinci vakit içinderda 2016 yılında teknik araştırma raporlarında gördüğümüz Pegasus’un, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Fas, Pakistan, Hindistan, Sudan, Meksika, İspanya, Fransa, Macaristan üzere 50’den fazla ülkede tespit edildiği, ismi geçen ülkelerde üst seviye siyasetçiler, gazeteciler, aktivistler, hukukçular ve STK temsilcilerinin izlendiği iddia edilmişti. Pegasus’un üreticisi Herzliya merkezli firma olan NSO Group, o devirlerde kelam konusu tezlerin tümünü yalanlamıştı.
2016 yılından günümüze kadar gelen süreçte, Pegasus’un Türkiye’de de tespit edildiği ve birtakım isimlerin gaye alındığı argümanlar içindeydı. Sorunun temel tartışma konusu haline gelmesi ise 2018 yılının Ekim ayında vahşice katledilen Cemal Kaşıkçı’nın Pegasus ile bir süre izlenmiş ve hedef alınmış olmasıydı. 2019 yılında, Kaşıkçı’nın yakın arkadaşı Ömer Abdülaziz önce kendisinin daha sonra da Kaşıkçı’nın Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman idaresi tarafınca maksat alındığını epeyce kez lisana getirmişti. NSO, bu argümanların doğruluk hissesi olmadığını, mamüllerinin Kaşıkçı cinayetinde rastgele bir rolünün bulunmadığını açıklamıştı.
Memleketler arası basında, Pegasus yazılımının bu türlü kötüye kullanıldığına dair çıkan biroldukca haberi yalanlayan şirket, bu telaffuzlarına bugün de ısrarla devam ediyor. Bilhassa milletlerarası gazeteciler konsorsiyumu Forbidden Stories ve Milletlerarası Af Örgütü’nün (UAÖ) hazırlayıp 16 medya kuruluşundan 80 gazeteciyle paylaştığı “dünya çapında 50 bin telefona Pegasus bulaştı” argümanları şirket tarafınca peş peşe yapılan açıklamalarla reddediliyor. Tezlere verilen karşılıkların ikna edici olmadığı da milletlerarası alanda tartışılıyor. Pekala bu savların doğruluk hissesi nedir? Bu soruya yanıt vermeden evvel NSO Group şirketinden ve Pegasus casus yazılımından bahsetmek gerekiyor.
PEGASUS İLE GELEN BERBAT ŞÖHRET
İsrail’in en bilinen siber casusluk ve teknoloji şirketi olan NSO Group, 2010 yılında Herzliya kentinde üç İsrailli tarafınca kuruldu. On bir yıllık geçmişe sahip olan şirket, global şöhretini amiral gemisi eseri olan Pegasus casus yazılımı yardımıyla kazandı. Ama çeşitli skandallar ve insan hakları ihlalleri üzere davalarda ismi geçen NSO için Pegasus, berbat bir şöhret getirdi.
NSO, İsrail askeri istihbarat servisi AMAN’da teknik istihbarat faaliyetlerinde temel rolü olan Unit8200 teşkilatından gelen üç kişi tarafınca kuruldu. Niv Carmi, Shalev Hulio ve Omri Lavie tarafınca kurulan şirketin ismi, kurucularının isimlerinin baş harflerinden oluşuyor. sonrasındasında Niv Carmi ekipten ayrıldı ve NSO 2019 yılında İngiltere merkezli yatırım şirketi olan Novalpina Capital tarafınca satın alındı. Niv Carmi’nin yerine Novalpina Capital geçti. Shalev ile Omri, şirketin üst seviye yöneticileri olarak bakılırsavlerine hala devam ediyorlar.
2016 yılından itibaren ismini daha hayli duyduğumuz NSO, bugün sahip olduğu bedel bakımından İsrail’in en büyük siber teknoloji şirketi olarak nitelendirilebilir. Her ne kadar birçok yerde Pegasus üzere siber casusluk ürünleri sağlayan bir şirket olarak bilinse de NSO, Eclipse ismini verdiği bir “counter-drone” sistemi de geliştiriyor. 2020 yılının başlarında şirket, bir daha bir öteki İsrail firması olan ve anti-drone teknolojileri üreten Convexum adlı şirketi 60 milyon dolara satın almıştı. Bu satın almanın akabinde NSO, sadece altı ayda büsbütün kendi eseri olan Eclipse’i üretti.
Şirketin, Pegasus ve Eclipse haricinde iki farklı eseri daha mevcut. Telefon dinleme ve teknik takip cihazı/aygıtı olan Pixcell ve coğrafik istihbarat (GEOINT) alanında askeri teknolojilere örnek olan Landmark isminde stratejik araçlar da geliştiriyor. Pixcell ve Landmark isimli eserler hakkında yalnızca “özel” görüşmelerde bilgi veriliyor.
NSO’nun en meşhur ve muhtemelen en kıymetli eseri olan Pegasus, ifşa olan resmi dokümana bakılırsa şirketin en stratejik eseri olarak biliniyor. 2021 sayılarına nazaran 45 ülkede kullanıma sunulan Pegasus’u sıklıkla devletlerin istihbarat servisleri satın aldı. Bedeli net olarak bilinmese de çeşitli kaynaklarda 30-50 milyon dolar ortası sayılardan kelam ediliyor.
Kamuoyunda makûs şöhretle anılmaya başladığı 2016 yılından itibaren NSO’ya karşı milletlerarası alanda çeşitli kabahat duyuruları yapıldı. Bunlardan en bilineni, 2019 yılında WhatsApp tarafınca açılan dava. Şirket, günümüzde de çeşitli devletlerin ve şirketlerin açtığı onlarca davayla çaba ediyor.
PEGASUS’U BAŞKALARINDAN AYIRAN NEDİR?
Stratejik siber silah olarak tanımlayabileceğimiz Pegasus casus yazılımı şahıs ya da şirketlere değil, yalnızca devletlerin istihbarat servislerine ve kolluk kuvvetlerine satılıyor. Satışlar ve başka bütün görüşmeler direkt NSO uzmanları ile yapılıyor. Bu satışlar da İsrail Savunma Bakanlığı’nın onayından geçmek zorunda. Yani Pegasus, sırf Tel Aviv idaresinin müsaade verdiği devletlere satılabiliyor.
Günümüzde 45 ülkede kullanımda olduğu söylenen Pegasus’un, bir daha Tel Aviv idaresinin talebiyle yalnızca beş ülkeye satışı yapılmıyor; ABD, Rusya, Çin, İsrail ve İran. Hatta bir diğer bilgiye nazaran Pegasus, kelam konusu beş ülkenin sonlarına girdiği anda kendini imha ediyor. Bu özellik, istihbarat fonksiyonu olan bir teknoloji eseri için stratejik bir bahis. Pegasus’un en büyük özelliklerinden biri de bu tip bir “self-destruction” (kendini imha etme) niteliğine sahip olması. Öteki yandan NSO şimdiye kadar 90 ülkenin Pegasus’u satın alma talebini reddetmiş. Burada da Tel Aviv’in çıkarlarının göz önünde tutulduğu görülüyor.
Pegasus, temel olarak iki farklı metotla gayeye bulaşıyor. Birincisi, kullanıcı etkileşimi (tıklama vb.) gerektirirken, oburu ise “zero click” olarak bilinen, WhatsApp üzere uygulamalar üzerinden enfekte olma yolu. Pegasus casus yazılımı, (en inançlı olarak bilinenler dahil) dünyada bilinen bütün mobil aygıtlara bu iki yoldan sızıp onları büsbütün denetim edebiliyor. Yalnızca kamera, mikrofon ve uygulamalara erişmekle, iletileri okumakla kalmıyor, gaye olan aygıta büsbütün hükmedebiliyor.
yıllar evvel ifşa olan NSO dokümanından gördüğümüz bilgilere gore Pegasus’un sızdığı bir aygıttan elde ettiği datalar şöyle listelenebilir:
-Telefon davetleri (görüşmeleri anlık olarak dinler ve kayıt alır)
-Kamera ve mikrofon (Anlık olarak etraftan ses ve imaj alır)
-Metin iletileri (SMS’lerin tamamına erişir, okur)
-Chat uygulamaları (WhatsApp üzere programlardaki yazışmaları okur)
-E-postalar (Gelen ve giden e-posta ve eklerini okur)
-Konum ayrıntıları (Anlık olarak pozisyon takibi yapar, gidilen yerleri kaydeder)
-Cihaz özellikleri, ayarlar ve şebeke ayrıntıları
-Rehberde kayıtlı şahıslar
-Web tarayıcı kayıtları (her türlü internet tarayıcısını anlık olarak izler)
-Takvim aktiflikleri
-Dosya transferleri (alınan ve gönderilen belgeleri okur)
Bütün bunlar Pegasus’un sıradan bir casus yazılım değil, stratejik bir akılla üretilen bir siber silah olduğunun göstergesi. Pegasus’un İsrailli uzmanlarca “askeri seviyede casus yazılım” olarak tanımlandığını da vurgulamak gerekir. Son olarak, Pegasus için söylenen şu kelam, onun niteliğini özetliyor: “Pegasus aygıtınıza bulaşırsa, o aygıt artık sizin değildir.”
PEGASUS, 50 BİN KİŞİYİ İZLEDİ Mİ?
NSO ve Pegasus’tan bahsettikten daha sonra, tahlile bahis olan temel meseleye geliyoruz. Geçtiğimiz günlerde “Pegasus Project” başlığıyla birfazlaca yayın kuruluşu tarafınca eş vakitli olarak gündeme taşınan haberlerdeki en sarsıcı konu, Pegasus’un dünya çapında 50 bin telefona bulaştığı ve muhtemelen tamamını anlık olarak izlediği argümanıydı. Forbidden Stories ve UAÖ, kelam konusu iddiaların kaynağı olarak biliniyor. Forbidden Stories ve UAÖ’nün teknik analizlerine dayandırdığı tezleri çabucak sonrasında öbür memleketler arası medya kuruluşları da haberleştirince milletlerarası kamuoyunun dikkati bir anda bu husus üzerine odaklandı.
50 bin telefon numarasının yer aldığı listeden bahseden kelam konusu kuruluşlar, listenin nasıl ve nereden elde edildiğini açıklamadılar. İddiaları öne sürerken de ellerinde nasıl bir ispat olduğuna dair açık bilgi/veri sunmadılar.
Ortalarında Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Pakistan Başbakanı İmran Han üzere onlarca üst seviye devlet nazaranvlisinin, holding işverenlerinin, gazetecilerin, aktivistlerin ve akademisyenlerin bulunduğu ve 50 bin kişi içerdiği söylenen liste, temelinde potansiyel gayeler olarak nitelendiriliyor. Listenin içeriğine dair bilgiler kısıtlı olarak açıklansa da bunlara dair sunulan teknik rapor ve ortaya konulan dokümanlar, mevcut haliyle ikna edici olmaktan uzak kalıyor.
Bu mevzuda NSO’nun CEO’su ve kurucu ortağı Shalev Hulio da iddiaları yalanlayan bir açıklama yaptı. Hulio, kendilerine, 50 bin kişilik listenin sirkülasyonda olduğuna dair emniyetli yerden bir ihbarın geldiğini tabir ediyor. NSO’nun Kıbrıs’ta yer alan sunucularının hacklendiğini ve daha sonrasında kelam konusu listenin elde edildiğini öğrendiklerini lakin incelemeler daha sonrası bu biçimde bir listenin varlığı konusunda rastgele bir bulguya ulaşmadıklarını vurguluyor.
Burada bir noktayı da açmak gerekiyor: NSO’nun İsrail haricinde Kıbrıs ve Bulgaristan’da da ofisleri olduğu söyleniyor. İsrailli bir diğer firma olan Circles, Kıbrıs’ta faaliyet yürüten bir siber istihbarat şirketiydi. Kurucusu Tal Dilian, Unit8200’de üst seviye yönetici olarak nazaranv yaptıktan daha sonra oradan ayrılıp Circles’ı kurmuştu.
2019 yılında “Casus Panelvan” ismiyle haberlere bahis olan Tal Dilian, şirketi üzerinden Kıbrıs’ta teknik istihbarat faaliyetleri yürüttüğü tespit edilince üç bireyle bir arada tutuklanmıştı. Şirketin NSO’ya katılmasıyla beraber faaliyetlerinin tümü de NSO uzmanlarınca yürütülmeye başlanmıştı. Ancak şirketin karşı karşıya kaldığı sıkıntılardan daha sonra NSO geçen yıl tüm Circles çalışanlarının işine son verdi ve Kıbrıs’taki ofisi de kapattı.
NSO’nun CEO’su Hulio, 50 bin kişilik listeyle ilgili tezlerin tümünü birfazlaca sefer yalanladı. “NSO’nun tüm geçmişini alsanız dahi, şirketin kuruluşundan bu yana Pegasus’ta 50 bin kişi içeren bir gaye listesine ulaşamazsınız,” diyen Hulio; “Pegasus’un 45 müşterisi var ve müşteri başına yılda yaklaşık 100 hedef var. NSO’nun tüm Pegasus gayelerini içeren bir listesi bulunmuyor. Zira şirket, müşterilerinin sistemi nasıl kullandığını gerçek vakitli olarak bilemez,” tabirlerini kullandı.
Hulio bu açıklamalara ek olarak şunu da belirtmişti: “Eğer Bin Ladin üzere bir terörist değilseniz, Pegasus sizi maksat almaz.” Lakin hem de Hulio’nun açıklamalarında başkalarıyla çelişen bir cümle de var: “Müşterilerimizin kimleri maksat aldığını anlık olarak bilemeyiz. Lakin soruşturma başlattıktan daha sonra gereken incelemeleri yapabiliriz. Ters durum olursa, sistemi kapatırız…” Bu sözlerden şunu anlayabiliriz: NSO, Pegasus operatörlerinin (devletlerin) kimleri amaç aldığını nihayetinde kesinlikle bilir ve istediğine müdahale edip sistemi kapatabilir.
Başka yandan, Pegasus’un maksat aldığı argüman edilen 50 bin kişilik listeyi öne süren kaynaklardan biri olan UAÖ, kendi içerisinde de çelişen açıklamalarda bulundu. UAÖ’nün İsrail temsilcisi, kelam konusu listeyi hiç bir biçimde NSO ile ilişkilendirmediklerini resmi bir evrakla deklare etti. “İsrail menşeli bir haber sitesinde yayınlanan bu iddiayı Twitter’da paylaştığımızda dünya çapında olağanüstü bir tepki gelişti.” UAÖ’nün milletlerarası ofisi NSO’yu suçlarken, İsrail ofisi aksini söylüyor. Buradan da anlaşılacağı üzere, baş karıştırıcı açıklamalar yüzünden NSO’nun hakikaten toplamda 50 bin kişiyi amaç alıp almadığı konusu tartışmalı bir sorun olarak kaldı.
TÜRKİYE’DEN KİMLER VAR?
Pegasus’un dünya çapında maksat aldığı isimlere dair haberler 2016 yılından beri teknik raporlarda açıklanıyor. Bugüne kadar onlarca gazeteci, aktivist, avukat, siyasetçi, cürüm örgütü önderi ve teröristin maksat alındığı biliniyor. Pegasus’un yalnızca terörle ve memleketler arası cürümlerle gayret amacıyla geliştirildiğini söyleyen NSO yöneticileri, muhalif gazeteci, siyasetçi ya da öbür meslek kümelerinin niye gaye olduklarına dair ikna edici açıklamalar yapamıyorlar.
Elli bin kişilik listeye gelince bir daha tıpkı durumla karşı karşıyayız. Listede yer alan isimlerin hiç birinin terör örgütü/suç örgütü üyesi olmadığı söyleniyor. Devlet liderleri, siyasetçiler ve üst seviye bürokratların yer aldığı listede Türkiye’den de birtakım isimlerin olduğu lisana getiriliyor.
2018 yılında Cemal Kaşıkçı vahşice öldürüldükten daha sonra, Kaşıkçı’yla birlikte yakın arkadaşı gazeteci Ömer Abdülaziz, eski eşi El Atr ve nişanlısı Hatice Cengiz’in telefonlarının Pegasus’la gaye alındığı açıklanmıştı. Kanada’da yaşayan Abdülaziz, bu tezleri epeyce kere doğrulamıştı. Hulio, öteki tezler gibi bunların da tamamını reddediyor.
Dünyanın konuştuğu argümanlar, geçtiğimiz günlerde ortaya atılan listedeki kimi isimlerin açıklanmasını takiben Türk kamuoyunun da dikkatini çekti. Kaşıkçı cinayetini soruşturan eski İstanbul Cumhuriyet Başsavcısı İrfan Fidan, AK Parti Genel Lider Danışmanı Yasin Aktay ve gazeteci Turan Kışlakçı listede bilinen isimler olarak öne çıktılar.
Savların yanlışsız olup olmadığını net olarak bilen tek merci NSO’nun kendisi. Lakin ismi geçen isimlerin de mevzu hakkında bilgisi olması mümkün. Öteki yandan istihbarat kurumlarının da Pegasus’un ülkemizdeki aktivitelerine dair bilgiye sahip olduğu düşünülüyor.
PEGASUS VE BENZERLERİNİN GİDİŞİ NEREYE?
Dünya siber silah pazarının geldiği nokta çok kaygı verici. Hem bireyler ve devletler tıpkı vakitte şirketler ve memleketler arası örgütler bazında büyük tehlikeler kelam konusu. Pegasus üzere siber casusluk araçlarının kimler tarafınca ne hedefle kullanıldığı net olarak bilinmediği için bilhassa devletler büyük tehdit altındalar.
Ulusal güvenlik sorunu olarak görülebilecek bu tıp siber silahlar, iki düşman devletin birbirine karşı kullanabileceği bir silah haline gelebilir. Hatta barış periyotlarında bile devletler, pratik ve süratli olmaları niçiniyle bu çeşit “dijital casuslara” istihbarat toplama emeliyle başvurabilir.
Buraya kadar anlattıklarımız yalnızca Pegasus değil, öbür casus yazılımlar için de geçerli olabilir. Bu durum, siber silah endüstrisinin gidişatının korkutucu boyutuna işaret ediyor. Bu korkutucu gidişata “dur” diyecek olanlar ise yalnızca devletler.
2016 yılından günümüze kadar gelen süreçte, Pegasus’un Türkiye’de de tespit edildiği ve birtakım isimlerin gaye alındığı argümanlar içindeydı. Sorunun temel tartışma konusu haline gelmesi ise 2018 yılının Ekim ayında vahşice katledilen Cemal Kaşıkçı’nın Pegasus ile bir süre izlenmiş ve hedef alınmış olmasıydı. 2019 yılında, Kaşıkçı’nın yakın arkadaşı Ömer Abdülaziz önce kendisinin daha sonra da Kaşıkçı’nın Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman idaresi tarafınca maksat alındığını epeyce kez lisana getirmişti. NSO, bu argümanların doğruluk hissesi olmadığını, mamüllerinin Kaşıkçı cinayetinde rastgele bir rolünün bulunmadığını açıklamıştı.
Memleketler arası basında, Pegasus yazılımının bu türlü kötüye kullanıldığına dair çıkan biroldukca haberi yalanlayan şirket, bu telaffuzlarına bugün de ısrarla devam ediyor. Bilhassa milletlerarası gazeteciler konsorsiyumu Forbidden Stories ve Milletlerarası Af Örgütü’nün (UAÖ) hazırlayıp 16 medya kuruluşundan 80 gazeteciyle paylaştığı “dünya çapında 50 bin telefona Pegasus bulaştı” argümanları şirket tarafınca peş peşe yapılan açıklamalarla reddediliyor. Tezlere verilen karşılıkların ikna edici olmadığı da milletlerarası alanda tartışılıyor. Pekala bu savların doğruluk hissesi nedir? Bu soruya yanıt vermeden evvel NSO Group şirketinden ve Pegasus casus yazılımından bahsetmek gerekiyor.
PEGASUS İLE GELEN BERBAT ŞÖHRET
İsrail’in en bilinen siber casusluk ve teknoloji şirketi olan NSO Group, 2010 yılında Herzliya kentinde üç İsrailli tarafınca kuruldu. On bir yıllık geçmişe sahip olan şirket, global şöhretini amiral gemisi eseri olan Pegasus casus yazılımı yardımıyla kazandı. Ama çeşitli skandallar ve insan hakları ihlalleri üzere davalarda ismi geçen NSO için Pegasus, berbat bir şöhret getirdi.
NSO, İsrail askeri istihbarat servisi AMAN’da teknik istihbarat faaliyetlerinde temel rolü olan Unit8200 teşkilatından gelen üç kişi tarafınca kuruldu. Niv Carmi, Shalev Hulio ve Omri Lavie tarafınca kurulan şirketin ismi, kurucularının isimlerinin baş harflerinden oluşuyor. sonrasındasında Niv Carmi ekipten ayrıldı ve NSO 2019 yılında İngiltere merkezli yatırım şirketi olan Novalpina Capital tarafınca satın alındı. Niv Carmi’nin yerine Novalpina Capital geçti. Shalev ile Omri, şirketin üst seviye yöneticileri olarak bakılırsavlerine hala devam ediyorlar.
2016 yılından itibaren ismini daha hayli duyduğumuz NSO, bugün sahip olduğu bedel bakımından İsrail’in en büyük siber teknoloji şirketi olarak nitelendirilebilir. Her ne kadar birçok yerde Pegasus üzere siber casusluk ürünleri sağlayan bir şirket olarak bilinse de NSO, Eclipse ismini verdiği bir “counter-drone” sistemi de geliştiriyor. 2020 yılının başlarında şirket, bir daha bir öteki İsrail firması olan ve anti-drone teknolojileri üreten Convexum adlı şirketi 60 milyon dolara satın almıştı. Bu satın almanın akabinde NSO, sadece altı ayda büsbütün kendi eseri olan Eclipse’i üretti.
Şirketin, Pegasus ve Eclipse haricinde iki farklı eseri daha mevcut. Telefon dinleme ve teknik takip cihazı/aygıtı olan Pixcell ve coğrafik istihbarat (GEOINT) alanında askeri teknolojilere örnek olan Landmark isminde stratejik araçlar da geliştiriyor. Pixcell ve Landmark isimli eserler hakkında yalnızca “özel” görüşmelerde bilgi veriliyor.
NSO’nun en meşhur ve muhtemelen en kıymetli eseri olan Pegasus, ifşa olan resmi dokümana bakılırsa şirketin en stratejik eseri olarak biliniyor. 2021 sayılarına nazaran 45 ülkede kullanıma sunulan Pegasus’u sıklıkla devletlerin istihbarat servisleri satın aldı. Bedeli net olarak bilinmese de çeşitli kaynaklarda 30-50 milyon dolar ortası sayılardan kelam ediliyor.
Kamuoyunda makûs şöhretle anılmaya başladığı 2016 yılından itibaren NSO’ya karşı milletlerarası alanda çeşitli kabahat duyuruları yapıldı. Bunlardan en bilineni, 2019 yılında WhatsApp tarafınca açılan dava. Şirket, günümüzde de çeşitli devletlerin ve şirketlerin açtığı onlarca davayla çaba ediyor.
PEGASUS’U BAŞKALARINDAN AYIRAN NEDİR?
Stratejik siber silah olarak tanımlayabileceğimiz Pegasus casus yazılımı şahıs ya da şirketlere değil, yalnızca devletlerin istihbarat servislerine ve kolluk kuvvetlerine satılıyor. Satışlar ve başka bütün görüşmeler direkt NSO uzmanları ile yapılıyor. Bu satışlar da İsrail Savunma Bakanlığı’nın onayından geçmek zorunda. Yani Pegasus, sırf Tel Aviv idaresinin müsaade verdiği devletlere satılabiliyor.
Günümüzde 45 ülkede kullanımda olduğu söylenen Pegasus’un, bir daha Tel Aviv idaresinin talebiyle yalnızca beş ülkeye satışı yapılmıyor; ABD, Rusya, Çin, İsrail ve İran. Hatta bir diğer bilgiye nazaran Pegasus, kelam konusu beş ülkenin sonlarına girdiği anda kendini imha ediyor. Bu özellik, istihbarat fonksiyonu olan bir teknoloji eseri için stratejik bir bahis. Pegasus’un en büyük özelliklerinden biri de bu tip bir “self-destruction” (kendini imha etme) niteliğine sahip olması. Öteki yandan NSO şimdiye kadar 90 ülkenin Pegasus’u satın alma talebini reddetmiş. Burada da Tel Aviv’in çıkarlarının göz önünde tutulduğu görülüyor.
Pegasus, temel olarak iki farklı metotla gayeye bulaşıyor. Birincisi, kullanıcı etkileşimi (tıklama vb.) gerektirirken, oburu ise “zero click” olarak bilinen, WhatsApp üzere uygulamalar üzerinden enfekte olma yolu. Pegasus casus yazılımı, (en inançlı olarak bilinenler dahil) dünyada bilinen bütün mobil aygıtlara bu iki yoldan sızıp onları büsbütün denetim edebiliyor. Yalnızca kamera, mikrofon ve uygulamalara erişmekle, iletileri okumakla kalmıyor, gaye olan aygıta büsbütün hükmedebiliyor.
yıllar evvel ifşa olan NSO dokümanından gördüğümüz bilgilere gore Pegasus’un sızdığı bir aygıttan elde ettiği datalar şöyle listelenebilir:
-Telefon davetleri (görüşmeleri anlık olarak dinler ve kayıt alır)
-Kamera ve mikrofon (Anlık olarak etraftan ses ve imaj alır)
-Metin iletileri (SMS’lerin tamamına erişir, okur)
-Chat uygulamaları (WhatsApp üzere programlardaki yazışmaları okur)
-E-postalar (Gelen ve giden e-posta ve eklerini okur)
-Konum ayrıntıları (Anlık olarak pozisyon takibi yapar, gidilen yerleri kaydeder)
-Cihaz özellikleri, ayarlar ve şebeke ayrıntıları
-Rehberde kayıtlı şahıslar
-Web tarayıcı kayıtları (her türlü internet tarayıcısını anlık olarak izler)
-Takvim aktiflikleri
-Dosya transferleri (alınan ve gönderilen belgeleri okur)
Bütün bunlar Pegasus’un sıradan bir casus yazılım değil, stratejik bir akılla üretilen bir siber silah olduğunun göstergesi. Pegasus’un İsrailli uzmanlarca “askeri seviyede casus yazılım” olarak tanımlandığını da vurgulamak gerekir. Son olarak, Pegasus için söylenen şu kelam, onun niteliğini özetliyor: “Pegasus aygıtınıza bulaşırsa, o aygıt artık sizin değildir.”
PEGASUS, 50 BİN KİŞİYİ İZLEDİ Mİ?
NSO ve Pegasus’tan bahsettikten daha sonra, tahlile bahis olan temel meseleye geliyoruz. Geçtiğimiz günlerde “Pegasus Project” başlığıyla birfazlaca yayın kuruluşu tarafınca eş vakitli olarak gündeme taşınan haberlerdeki en sarsıcı konu, Pegasus’un dünya çapında 50 bin telefona bulaştığı ve muhtemelen tamamını anlık olarak izlediği argümanıydı. Forbidden Stories ve UAÖ, kelam konusu iddiaların kaynağı olarak biliniyor. Forbidden Stories ve UAÖ’nün teknik analizlerine dayandırdığı tezleri çabucak sonrasında öbür memleketler arası medya kuruluşları da haberleştirince milletlerarası kamuoyunun dikkati bir anda bu husus üzerine odaklandı.
50 bin telefon numarasının yer aldığı listeden bahseden kelam konusu kuruluşlar, listenin nasıl ve nereden elde edildiğini açıklamadılar. İddiaları öne sürerken de ellerinde nasıl bir ispat olduğuna dair açık bilgi/veri sunmadılar.
Ortalarında Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Pakistan Başbakanı İmran Han üzere onlarca üst seviye devlet nazaranvlisinin, holding işverenlerinin, gazetecilerin, aktivistlerin ve akademisyenlerin bulunduğu ve 50 bin kişi içerdiği söylenen liste, temelinde potansiyel gayeler olarak nitelendiriliyor. Listenin içeriğine dair bilgiler kısıtlı olarak açıklansa da bunlara dair sunulan teknik rapor ve ortaya konulan dokümanlar, mevcut haliyle ikna edici olmaktan uzak kalıyor.
Bu mevzuda NSO’nun CEO’su ve kurucu ortağı Shalev Hulio da iddiaları yalanlayan bir açıklama yaptı. Hulio, kendilerine, 50 bin kişilik listenin sirkülasyonda olduğuna dair emniyetli yerden bir ihbarın geldiğini tabir ediyor. NSO’nun Kıbrıs’ta yer alan sunucularının hacklendiğini ve daha sonrasında kelam konusu listenin elde edildiğini öğrendiklerini lakin incelemeler daha sonrası bu biçimde bir listenin varlığı konusunda rastgele bir bulguya ulaşmadıklarını vurguluyor.
Burada bir noktayı da açmak gerekiyor: NSO’nun İsrail haricinde Kıbrıs ve Bulgaristan’da da ofisleri olduğu söyleniyor. İsrailli bir diğer firma olan Circles, Kıbrıs’ta faaliyet yürüten bir siber istihbarat şirketiydi. Kurucusu Tal Dilian, Unit8200’de üst seviye yönetici olarak nazaranv yaptıktan daha sonra oradan ayrılıp Circles’ı kurmuştu.
2019 yılında “Casus Panelvan” ismiyle haberlere bahis olan Tal Dilian, şirketi üzerinden Kıbrıs’ta teknik istihbarat faaliyetleri yürüttüğü tespit edilince üç bireyle bir arada tutuklanmıştı. Şirketin NSO’ya katılmasıyla beraber faaliyetlerinin tümü de NSO uzmanlarınca yürütülmeye başlanmıştı. Ancak şirketin karşı karşıya kaldığı sıkıntılardan daha sonra NSO geçen yıl tüm Circles çalışanlarının işine son verdi ve Kıbrıs’taki ofisi de kapattı.
NSO’nun CEO’su Hulio, 50 bin kişilik listeyle ilgili tezlerin tümünü birfazlaca sefer yalanladı. “NSO’nun tüm geçmişini alsanız dahi, şirketin kuruluşundan bu yana Pegasus’ta 50 bin kişi içeren bir gaye listesine ulaşamazsınız,” diyen Hulio; “Pegasus’un 45 müşterisi var ve müşteri başına yılda yaklaşık 100 hedef var. NSO’nun tüm Pegasus gayelerini içeren bir listesi bulunmuyor. Zira şirket, müşterilerinin sistemi nasıl kullandığını gerçek vakitli olarak bilemez,” tabirlerini kullandı.
Hulio bu açıklamalara ek olarak şunu da belirtmişti: “Eğer Bin Ladin üzere bir terörist değilseniz, Pegasus sizi maksat almaz.” Lakin hem de Hulio’nun açıklamalarında başkalarıyla çelişen bir cümle de var: “Müşterilerimizin kimleri maksat aldığını anlık olarak bilemeyiz. Lakin soruşturma başlattıktan daha sonra gereken incelemeleri yapabiliriz. Ters durum olursa, sistemi kapatırız…” Bu sözlerden şunu anlayabiliriz: NSO, Pegasus operatörlerinin (devletlerin) kimleri amaç aldığını nihayetinde kesinlikle bilir ve istediğine müdahale edip sistemi kapatabilir.
Başka yandan, Pegasus’un maksat aldığı argüman edilen 50 bin kişilik listeyi öne süren kaynaklardan biri olan UAÖ, kendi içerisinde de çelişen açıklamalarda bulundu. UAÖ’nün İsrail temsilcisi, kelam konusu listeyi hiç bir biçimde NSO ile ilişkilendirmediklerini resmi bir evrakla deklare etti. “İsrail menşeli bir haber sitesinde yayınlanan bu iddiayı Twitter’da paylaştığımızda dünya çapında olağanüstü bir tepki gelişti.” UAÖ’nün milletlerarası ofisi NSO’yu suçlarken, İsrail ofisi aksini söylüyor. Buradan da anlaşılacağı üzere, baş karıştırıcı açıklamalar yüzünden NSO’nun hakikaten toplamda 50 bin kişiyi amaç alıp almadığı konusu tartışmalı bir sorun olarak kaldı.
TÜRKİYE’DEN KİMLER VAR?
Pegasus’un dünya çapında maksat aldığı isimlere dair haberler 2016 yılından beri teknik raporlarda açıklanıyor. Bugüne kadar onlarca gazeteci, aktivist, avukat, siyasetçi, cürüm örgütü önderi ve teröristin maksat alındığı biliniyor. Pegasus’un yalnızca terörle ve memleketler arası cürümlerle gayret amacıyla geliştirildiğini söyleyen NSO yöneticileri, muhalif gazeteci, siyasetçi ya da öbür meslek kümelerinin niye gaye olduklarına dair ikna edici açıklamalar yapamıyorlar.
Elli bin kişilik listeye gelince bir daha tıpkı durumla karşı karşıyayız. Listede yer alan isimlerin hiç birinin terör örgütü/suç örgütü üyesi olmadığı söyleniyor. Devlet liderleri, siyasetçiler ve üst seviye bürokratların yer aldığı listede Türkiye’den de birtakım isimlerin olduğu lisana getiriliyor.
2018 yılında Cemal Kaşıkçı vahşice öldürüldükten daha sonra, Kaşıkçı’yla birlikte yakın arkadaşı gazeteci Ömer Abdülaziz, eski eşi El Atr ve nişanlısı Hatice Cengiz’in telefonlarının Pegasus’la gaye alındığı açıklanmıştı. Kanada’da yaşayan Abdülaziz, bu tezleri epeyce kere doğrulamıştı. Hulio, öteki tezler gibi bunların da tamamını reddediyor.
Dünyanın konuştuğu argümanlar, geçtiğimiz günlerde ortaya atılan listedeki kimi isimlerin açıklanmasını takiben Türk kamuoyunun da dikkatini çekti. Kaşıkçı cinayetini soruşturan eski İstanbul Cumhuriyet Başsavcısı İrfan Fidan, AK Parti Genel Lider Danışmanı Yasin Aktay ve gazeteci Turan Kışlakçı listede bilinen isimler olarak öne çıktılar.
Savların yanlışsız olup olmadığını net olarak bilen tek merci NSO’nun kendisi. Lakin ismi geçen isimlerin de mevzu hakkında bilgisi olması mümkün. Öteki yandan istihbarat kurumlarının da Pegasus’un ülkemizdeki aktivitelerine dair bilgiye sahip olduğu düşünülüyor.
PEGASUS VE BENZERLERİNİN GİDİŞİ NEREYE?
Dünya siber silah pazarının geldiği nokta çok kaygı verici. Hem bireyler ve devletler tıpkı vakitte şirketler ve memleketler arası örgütler bazında büyük tehlikeler kelam konusu. Pegasus üzere siber casusluk araçlarının kimler tarafınca ne hedefle kullanıldığı net olarak bilinmediği için bilhassa devletler büyük tehdit altındalar.
Ulusal güvenlik sorunu olarak görülebilecek bu tıp siber silahlar, iki düşman devletin birbirine karşı kullanabileceği bir silah haline gelebilir. Hatta barış periyotlarında bile devletler, pratik ve süratli olmaları niçiniyle bu çeşit “dijital casuslara” istihbarat toplama emeliyle başvurabilir.
Buraya kadar anlattıklarımız yalnızca Pegasus değil, öbür casus yazılımlar için de geçerli olabilir. Bu durum, siber silah endüstrisinin gidişatının korkutucu boyutuna işaret ediyor. Bu korkutucu gidişata “dur” diyecek olanlar ise yalnızca devletler.