Dar spinal kanal Tarif: Omurilik kanalındaki kemik yapılarının, ligamenlerin kalınlaşması yahut disk dokusun bozulması üzere niçinlere bağlı olarak spinal kanalın ön art çapının daralmasıdır.
Dar spinal kanal genel karekteristikleri
Birinci kez 1947 tanımlan dar spinal kanal doğumsal, daha sonradan ve gelişimsel olarak 3 başka başlıkta gelişebilir. Ekseriyetle yaşlı nufusunda olmak üzere orta yaş bireylerde görülebilir. Her iki cinsde eşit çoğunlukla görülmektedir. Omurilik kanalını kemik, ligamen kalınlaşması ve disk yırtılması üzere niçinlerin tek yahut bir arada oluşabilir. Dar spinal kanal santral ve lateral olmak üzere omurilik kanalını etkileyerek iki başka bölgede görülebilir. Bu hastalık primer, sekonder ve kombine dar spinal kanal olmak üzere 3 alt kümeye ayrılır. Primer (birincil) dar kanal çoklukla doğuştan omurganın yapısal anomalileri yahut doğum daha sonrası gelişimsel iskelet deformitelerine bağlı ortaya çıkar. Doğuştan dar spinal kanalı olan hastaların omurgaların pedikülleri kısa ve faset eklemleri içe dönük olması bu hastalığın oluşumunda kıymetli bir niçindir. Ayrıyeten, bu hastalarda spinal kanalın sagittal çapının 10 mm altında olduğu, gelişimsel dar kanalı olan hastaların ise, spinal kanal çapının olağan bulunmasına karşın, laminaların kalın, fasetlerin ve ligamenlerin hipertrofik, posterior longitudinal ligamenin kireçlemesi üzere niçinlerden dolayı, omurga kanalı çapı daralmaktadır.
Doğuştan omurga kanal darlığı en sık akondroplazi üzere iskelet sistemi hastalıklarında görülürken, daha sonradan dar kanal görülenlerde, ligamen kalınlaşması, disk dejenerasyonu ve artiküler spondilolizis niçiniyle ortaya çıkmaktadır. Edinsel dar kanalın en sık sebebi ise dejeneratif spondilozisdir.
Dar kanal şikayet ve bulguları
En sık şikayeti dar kanal şikayet bel ağrısı ve bilhassa yürüme esnasında ortaya çıkan bacaklarda uyuşmalardır. Bu ağrılar ve uyuşmalar bilhassa hastanın duruş konumu ile ortaya çıkmaktadır. Omurganın ön araka çapının daralması daha sonrası omurliğin içerisindeki hudutlara bilhassa geriye eğilmede sıkışması daha sonrası sonlara az kan gitmesi daha sonrası ortaya çıkmaktadır. Bu karekteristik şikayeti hastalar bilhassa yol yürümekle bel ve bacağında ağrı ve uyuşmalar ortaya çıktığını bu yüzden bir müddet oturup dinlenmek zorunda kaldığını daha sonra tekrar yürüyebildiğini anlatır. Bu karekteristik şikayete nörojenik intermittan klaudikasyon ismi verilir.
Bu şikayetin oluşumunda omurilik sonlarına hareket daha sonrası az kan gitmesi sorumludur. En sık nörolojik bulgu ise motor güşsüzlük ve uyuşukluktur. Nadiren ise idrar kaçırma ve tutamama üzere şikayetler görülebilir.
Dar spinal kanal sıklık sırasına nazaran lomber 4-5, 3-4, 2-3 bölgelerinde görülmektedir. Dar spinal kanal mutlak ve nisbi darlık olmak üzere iki grubda incelenmektedir. Omurilik kanalının ön art çapı 10 mm nin altındakilere mutlak dar kanal denilmektedir.
Dar spinal kanal tanısı
1: Direkt dinamik lumbosakral grafiler
Ayakta fleksion lumbosakral yan grafi
Ayakta ekstansion lumbosakral yan grafi
Ayakta olağan lumbosakral yan grafi
Bu dinamik grafiler bilhassa dar spinal kanalı taklid eden hastalıklar (Bel kaymaları,bel instabiliteleri, kimi romatizmal hastalıklar (ankilozan spondilit) Dar kanaldan ayırd etmede pek yardımcı fikirler sunmaktadır.
2: Lomber Bilgisayarlı Tomografi (BT) tekniği bilhassa kemik yapılardaki gerek tümöral gerekse dejeneratif (kireçlemeleri) olayları daha âlâ göstermektedir. Bundan öbür omurga kaymalarındaki doğuştan yahut daha sonradan kemik yapı kırık ve başka lezyonları çok düzgün göstermektedir. Ayrıyeten doğuştan omurga kanalındaki anomalileri göstermektedir.
3: Lomber Magnetik Rezonans görüntüleme (MRG) tekniği bilhassa omurilik sonları ve çevresel elamanlardaki hastalıkları ve omurga kanalındaki darlıkları 3 boyutlu olarak düzgün bir biçimde manzara vermektedir
4: EMG: dar kanal ile karışan hastalıklardan periferik nöropatileri ayırd etmede çok yardımcı bilgiler sunmaktadır.
Dar spinal kanal ayırıcı teşhis
1: Lomber spondiloliztezis (bel kaymaları)
2: Periferik hudut nöropatileri
3: Periferik damar yetmezlikleri
Dar spinal kanal tedavisi
Kanal darlığının teşhisinde evvela düzgün bir anemnez, kâfi bir nörolojik kıymetlendirme ve görüntüleme halleri çok değerlidir. Öncelikle hastanın şikayetleri ve nörolojik şikayet ve bulguları görüntüleme teknikleri ile uyumlu olup olmadığı dikkatlice değerlendirilmelidir. Gerçek teşhis tedavi muvaffakiyetini etkileyen en kıymetli faktördür. Dar kanal tedavisi iki seçenek vardır:
1: Konservatif tedavi
2: Cerrahi tedavi
Bu iki tedavi formunda hangisinin uygulanacağı tartışmalı olmakla birlikte hastalığın doğal seyri için yapılan az sayıda çalışmada olguların % 15’inde şikayetlerde ilerlemeler gözlenmiştir. Mutlak cerrahi endikasyonun olmadığı durumlarda öncelikli olarak konservatif tedavinin uygulanması ve bu tedavinin başarısız olduğu olgularda cerrahi tedavinin yapılması daha hayli tercih edilmesi gereken usuldür.
Konservatif tedavide (istirahat, analjezik, myorelaksan ve fizik tedavi teknikleri uygulanmaktadır.
Cerrahi tedavi
Progresif nörolojik defisit ve sfinkter bozukluğu olan dar spinal kanal olgularında mutlak cerrahi endikasyonu oluşturmaktadır. Cerrahi tedavide en sık uygulanan prosedür, hudut kökü dekompresyonu ile bir arada hemilaminektomi yahut laminektomidir. Başka cerrahi tedavide seçenekleri tek yahut iki taraflı laminotomi, laminoplastidir.
Sonuç
Dar spinal kanalı olguların hakikat teşhisi konulan ve kâfi spinal kanal dekompresyonu yapılanlarda ağrı şikayeti tama yakın düzelmektedir. Dar spinal kanalın dekompresif cerrahi tedavi daha sonrası hastalarda işlevsel fayda sağlanma oranı % 70-75 civarındadır.
Dar spinal kanal genel karekteristikleri
Birinci kez 1947 tanımlan dar spinal kanal doğumsal, daha sonradan ve gelişimsel olarak 3 başka başlıkta gelişebilir. Ekseriyetle yaşlı nufusunda olmak üzere orta yaş bireylerde görülebilir. Her iki cinsde eşit çoğunlukla görülmektedir. Omurilik kanalını kemik, ligamen kalınlaşması ve disk yırtılması üzere niçinlerin tek yahut bir arada oluşabilir. Dar spinal kanal santral ve lateral olmak üzere omurilik kanalını etkileyerek iki başka bölgede görülebilir. Bu hastalık primer, sekonder ve kombine dar spinal kanal olmak üzere 3 alt kümeye ayrılır. Primer (birincil) dar kanal çoklukla doğuştan omurganın yapısal anomalileri yahut doğum daha sonrası gelişimsel iskelet deformitelerine bağlı ortaya çıkar. Doğuştan dar spinal kanalı olan hastaların omurgaların pedikülleri kısa ve faset eklemleri içe dönük olması bu hastalığın oluşumunda kıymetli bir niçindir. Ayrıyeten, bu hastalarda spinal kanalın sagittal çapının 10 mm altında olduğu, gelişimsel dar kanalı olan hastaların ise, spinal kanal çapının olağan bulunmasına karşın, laminaların kalın, fasetlerin ve ligamenlerin hipertrofik, posterior longitudinal ligamenin kireçlemesi üzere niçinlerden dolayı, omurga kanalı çapı daralmaktadır.
Doğuştan omurga kanal darlığı en sık akondroplazi üzere iskelet sistemi hastalıklarında görülürken, daha sonradan dar kanal görülenlerde, ligamen kalınlaşması, disk dejenerasyonu ve artiküler spondilolizis niçiniyle ortaya çıkmaktadır. Edinsel dar kanalın en sık sebebi ise dejeneratif spondilozisdir.
Dar kanal şikayet ve bulguları
En sık şikayeti dar kanal şikayet bel ağrısı ve bilhassa yürüme esnasında ortaya çıkan bacaklarda uyuşmalardır. Bu ağrılar ve uyuşmalar bilhassa hastanın duruş konumu ile ortaya çıkmaktadır. Omurganın ön araka çapının daralması daha sonrası omurliğin içerisindeki hudutlara bilhassa geriye eğilmede sıkışması daha sonrası sonlara az kan gitmesi daha sonrası ortaya çıkmaktadır. Bu karekteristik şikayeti hastalar bilhassa yol yürümekle bel ve bacağında ağrı ve uyuşmalar ortaya çıktığını bu yüzden bir müddet oturup dinlenmek zorunda kaldığını daha sonra tekrar yürüyebildiğini anlatır. Bu karekteristik şikayete nörojenik intermittan klaudikasyon ismi verilir.
Bu şikayetin oluşumunda omurilik sonlarına hareket daha sonrası az kan gitmesi sorumludur. En sık nörolojik bulgu ise motor güşsüzlük ve uyuşukluktur. Nadiren ise idrar kaçırma ve tutamama üzere şikayetler görülebilir.
Dar spinal kanal sıklık sırasına nazaran lomber 4-5, 3-4, 2-3 bölgelerinde görülmektedir. Dar spinal kanal mutlak ve nisbi darlık olmak üzere iki grubda incelenmektedir. Omurilik kanalının ön art çapı 10 mm nin altındakilere mutlak dar kanal denilmektedir.
Dar spinal kanal tanısı
1: Direkt dinamik lumbosakral grafiler
Ayakta fleksion lumbosakral yan grafi
Ayakta ekstansion lumbosakral yan grafi
Ayakta olağan lumbosakral yan grafi
Bu dinamik grafiler bilhassa dar spinal kanalı taklid eden hastalıklar (Bel kaymaları,bel instabiliteleri, kimi romatizmal hastalıklar (ankilozan spondilit) Dar kanaldan ayırd etmede pek yardımcı fikirler sunmaktadır.
2: Lomber Bilgisayarlı Tomografi (BT) tekniği bilhassa kemik yapılardaki gerek tümöral gerekse dejeneratif (kireçlemeleri) olayları daha âlâ göstermektedir. Bundan öbür omurga kaymalarındaki doğuştan yahut daha sonradan kemik yapı kırık ve başka lezyonları çok düzgün göstermektedir. Ayrıyeten doğuştan omurga kanalındaki anomalileri göstermektedir.
3: Lomber Magnetik Rezonans görüntüleme (MRG) tekniği bilhassa omurilik sonları ve çevresel elamanlardaki hastalıkları ve omurga kanalındaki darlıkları 3 boyutlu olarak düzgün bir biçimde manzara vermektedir
4: EMG: dar kanal ile karışan hastalıklardan periferik nöropatileri ayırd etmede çok yardımcı bilgiler sunmaktadır.
Dar spinal kanal ayırıcı teşhis
1: Lomber spondiloliztezis (bel kaymaları)
2: Periferik hudut nöropatileri
3: Periferik damar yetmezlikleri
Dar spinal kanal tedavisi
Kanal darlığının teşhisinde evvela düzgün bir anemnez, kâfi bir nörolojik kıymetlendirme ve görüntüleme halleri çok değerlidir. Öncelikle hastanın şikayetleri ve nörolojik şikayet ve bulguları görüntüleme teknikleri ile uyumlu olup olmadığı dikkatlice değerlendirilmelidir. Gerçek teşhis tedavi muvaffakiyetini etkileyen en kıymetli faktördür. Dar kanal tedavisi iki seçenek vardır:
1: Konservatif tedavi
2: Cerrahi tedavi
Bu iki tedavi formunda hangisinin uygulanacağı tartışmalı olmakla birlikte hastalığın doğal seyri için yapılan az sayıda çalışmada olguların % 15’inde şikayetlerde ilerlemeler gözlenmiştir. Mutlak cerrahi endikasyonun olmadığı durumlarda öncelikli olarak konservatif tedavinin uygulanması ve bu tedavinin başarısız olduğu olgularda cerrahi tedavinin yapılması daha hayli tercih edilmesi gereken usuldür.
Konservatif tedavide (istirahat, analjezik, myorelaksan ve fizik tedavi teknikleri uygulanmaktadır.
Cerrahi tedavi
Progresif nörolojik defisit ve sfinkter bozukluğu olan dar spinal kanal olgularında mutlak cerrahi endikasyonu oluşturmaktadır. Cerrahi tedavide en sık uygulanan prosedür, hudut kökü dekompresyonu ile bir arada hemilaminektomi yahut laminektomidir. Başka cerrahi tedavide seçenekleri tek yahut iki taraflı laminotomi, laminoplastidir.
Sonuç
Dar spinal kanalı olguların hakikat teşhisi konulan ve kâfi spinal kanal dekompresyonu yapılanlarda ağrı şikayeti tama yakın düzelmektedir. Dar spinal kanalın dekompresif cerrahi tedavi daha sonrası hastalarda işlevsel fayda sağlanma oranı % 70-75 civarındadır.