Çağımızın hastalığı: karpal tünel sendromu (bilekte hudut sıkışması) -Ellerinizde ve bileklerinizde uyuşukluk, yanıcı bir ağrı yahut karıncalanma hissediyormusunuz?
– Şikayetleriniz bilhassa geceleri daha mı bariz?
-Nesneleleri düşürmeden elinizde tutmakta kuvvetlik mü çekiyorsunuz?
-Bilgisayar klavyesi ya da faresini kullanmak üzere yinelayıcı el hareketlerini ağrısız olarak yapmak giderek daha imkansız hale mi geliyor?
Şayet bu sorulara cevabınız evetse sizde de karpal tünel sendromu denilen bir hudut sıkışıklığı hastalığı olabilir. Olguların yarısı mesleklerle irtibatlıdır ve tüm meslek kümeleri ile ilişkili hastalıklar ve faydalanmalar içerisinde, iş gücü kaybına en çok yol açan durumdur.
ABD bilgilerine göre her yıl yaklaşık 260.000 karpal tünel olgusu opere edilmektedir.
Karpal tünel sendromu medyan hudut üstündeki bantın kalınlaşması ve yenidenlayıcı hareketlerin kombinasyonu sonucunda bilekte hududun enflamasyonu kararı ortaya çıkar. Bilhassa 40-60 yaştaki bayanlarda, piyanistler, kuaförler, bilgisayar operatörleri, bankacılar, dişçiler, heykeltıraşlar, mesken hanımları üzere ellerini çok kulanan meslek kümelerinde çoğunlukla izlenir.
Hamilelik, şeker hastalığı, tiroid hastalıkları, menapoz, bilekte kırılan yada yerinden kayan kemikler ve çok şişmanlık hastalığın görülme oranını arttırır. Eller ile cisimlerin sık ve şiddetli biçimde tutulması, bileğin bükülmesi ve artrit emsal biçimde görülme oranlarını arttırır.
Bu şikayetlerin birinci ortaya çıkmasının akabinde tedavi için vakit kaybetmeden başvurmak pek değerlidir. Başvurmak için ağrının çok artmasını, tahammül sonlarını aşmasını beklemeyin.
Cerrahi dışı konservatif tedavinin asıl emeli medyan hudut üzerinde yinelayan faydalanmaları bitirmek ya da azaltmaktır. Bu hedefle hudut üstündeki baskıyı ortadan kaldırmak için bir bileklik ile bilek hareketleri kısıtlanabilir. Şayet bu işe yaramaz ise ödemi azaltmak için enflamasyon giderici ilaçlar yazılabilir veye bileğe kortizon enjeksiyonları yapılabilir. Ağrıları azaltmaya yönelik bir ekip özel el ve bilek idmanları önerilebilir.
Şayet hastalar istirahat, rehabilitasyon, yahut öteki cerrahi dışı tedaviler ile ağrılarından kurtulamaz iseler median hudut üstündeki baskıyı ortadan kaldırmak için farklı cerrahi teknikler uygulanabilir. En sık uygulanan teknik karpal tunel özgürleştirilmesi denilen ve açık ya da endoskobik prosedürler ile uygulanabilen prosedürdür. Açık cerrahide bilek bölgesine bir kesi yapılarak median hudut üzerine bası oluşturan bant kesilerek hudut serbestleştirilir. Endoskobik sistemde ise daha ufak bir kesi yapılarak bir minyatür kamera ile tünel görüntülenir ve bant kesilir.
Karpal Tünel Özgürleştirilmesinde yeni bir teknik: Küçük Açık Yaklaşım
Karpal tünel özgürleştirilmesinde standart yaklaşım karpal ligamanın açık cerrahi ile kesilmesidir. Bu standart yaklaşım ile sonuçlar genel olarak pek yeterlidir. Lakin cerrahi daha sonrası oluşan skar dokusuna bağlı ağrı ve bilekte hareket kısıtlılığı değerli bir problemdir. Yara uygunlaşması yapılan kesinin nisbeten uzun bulunmasına bağlı gecikir. Başka bir kasvet Pilar sendromu denilen avuç ici adelelerde ağır ağrıdır. Komplikasyon oranları %1-20 içinde değişmektedir. Bu niçinle 1990 lı yılların başında kesi uzunluğunu azaltmak, bu biçimdelikle bu sıkıntıların üstesinden gelmek için endoskop ile minimal yaklaşım teknikleri kullanılmaya başlanmıstır. Bu teknik ile yara yeri ile ilgili sıkıntılar çözülmüş lakin median hudut, damarlar, tendonlar ve hatta ulnar hudut faydalanma sıklığı artmıştır. hem de cerrahi mühleti bariz derecede uzamıştır. Süreç endoskobik sistem kullandığından hastane ortamında yapılmasını gerektirir.
Küçük açık yaklaşım tüm bu sıkıntılar göz önüne alınarak geliştirilen yeni bir cerrahi prosedürdür. Endoskobik cerrahide olduğu üzere ufak bir kesi yapılarak median hudut ile karpal bant içinde bir tünel yaratılır. hem de karpal bant ile cilt altı içinde bantı tam olarak ortaya koyacak biçimde ikinci bir tünel açılır. Bant çabucak sonrasında knifelight özel bir lazer bıçağı ile kesilir.
Knifeligtın endoskobik yaklaşımdan en kıymetli avantajı endoskobi aletleri gerektirmediği için hastane ortamında yapılmasının zarurî olmamasıdır. Süreç mühleti manalı derecede kısalmıştır. Açık cerrahi daha sonrası görülebilen hastayı kimi vakit ileri derecede rahatsız edebilecek skar dokusu oluşumu, operasyon alanında ağrı, pilar sendromu üzere sorunları son derece azaltmıştır. Yara uygunlaşması yapılan kesinin kısa olması ve cilt altı dokulardaki minimum faydalanma niçiniyle son derece kısalmıştır. Açık cerrahi daha sonrasında kolun 2 hafta mühlet ile askıya alınması ve immobilizasyonu üzere sıkıntılar ortadan kalkmıştır.
Hastalar bu cerrahi ile operasyonun sonraki günü ellerini yavaşça işlerde kullanmaya başlarlar ve el askıya alınmamaktadır. Açık cerrahi ile cerrahi sonuçlar istikametinden bir fark bulunmamaktadır.
özetlemek gerekirse bu yeni tekniğin avantajları:
Azamî doku korunması
Teknik olarak sıradan oluşu
Cerrahi müddetin manalı derecede kısalması
Endoskop kullanması gerektirmemesi
Hasta açısından maliyetin düşük oluşu
Operasyon daha sonrası düzgünleşme mühletinin kısalması
Cerrahi saha ve etrafında operasyon daha sonrası oluşabilecek kızarıklık, hassasiyet, ağrının en aza inmesi
Opere edilen elin bir daha kullanması, işe geri dönüş mühletinin epeyce kısalması
Karpal tünel sendromundan korunmak, ellerimizin hakikat kullanması ile ilgili altın öğütler
El bileğinin uzun vadeli ve kuvvetli biçimde aşağı-yukarı hareketlerinden, gergin biçimde parmaklarla bir şeyi tutmaktan (dikiş iğnesi gibi), bileği başparmak yahut küçük parmağa gerçek bükme hareketinden kaçın
Avuç içi üst bakacak biçimde yük taşımamaya itina göster
Bileği sıkı saran bantlardan (kol saati gibi) uzak dur
Çok soğuk yahut korunmasız vibrasyondan kaçın
Telefon üzere sık kullanılan nesneleri calışma alanınıza olabildiğince yaklaştır. bu biçimdece çok uzanmaktan kaçın.
Otomobil sürerken, eşya taşırken direksiyonu fazlaca sıkı tutma. Mümkün olduğunca eli dinlendir.
Daktilo ya da keyboard kullanırken elleri her 15 dk da bir dinlendir.
Boya fırçası, kalem, gazete, yahut kitap tipi cisimleri uzun mühlet tutmaktan kaçın
Eller kullanılırken bedenin genel postürüde hayli kıymetlidir. Çalışma alanının yüksekliği, otururken ya da ayakta iken bileklerin notral ya da şimdi düz durumda kalmasına imkan tanıyacak biçimde düzenlenmelidir. Çalışma esnasında omuzların yeteri kadar hür, dirseklerin konforlu bir biçimde yanlarda bulunmasına ihtimam gösterilmelidir.
Oturma esnasında sırt ve bel yeterli desteklenmiş biçimde ayaklar yere basmalıdır. Oturulan sandalye her bireyin kendisine nazaran ayarlanmalıdır.
Bilhassa daktilo yazımı, keyboard kullanması çeşidi işlerde postür bilhassa değerlidir. Yanlışsız ayarlanabilir bir koltuk, kâfi ışık ve masa için uygun yükseklik yararlıdır.
Daktilo esnasında uzun müddet, sık bir halde tuşlara basılır. Bu niçinle olabildiğince yavaşça biçimde tuşlara dokunmak değerlidir. Çok sert bir biçimde tuşlara basılması gereksiz yorulmaya niye olacaktır. Bu sorunu aşmak için sıkca kısa aralıklar verilmesi yararlı olur. Tıpkı biçimde boyun, omuz ve kol adalelerinin rutin bir biçimde rahatlatılması da kıymetlidir.
El aletlerinin seçimi kıymetlidir. El aletinin tutulan kısmı elinizin büyüklüğü ile orantılı olmalıdır.
Elinizi ağır biçimde kullanmanızı gerektiren yeni bir iş ögrendiğinizde, elinize bu yeni işe alışması için vakit tanıyın. Bu tıpkı bir atletin bir yarışa hazırlanmasına yahut öbür atletik yarışlara misal.
Ellerin istirahati için kâfi aralıklarla molalar verilmelidir.
Şayet eldiven giyiyorsanız ellere uygun ölçülerde olmalıdır. Çok büyük olursa nesneyi tutmak için gerekli harcanacak güç daha fazla olacak, fazlaca sıkı olursa elleri sıkıştıracaktır.
– Şikayetleriniz bilhassa geceleri daha mı bariz?
-Nesneleleri düşürmeden elinizde tutmakta kuvvetlik mü çekiyorsunuz?
-Bilgisayar klavyesi ya da faresini kullanmak üzere yinelayıcı el hareketlerini ağrısız olarak yapmak giderek daha imkansız hale mi geliyor?
Şayet bu sorulara cevabınız evetse sizde de karpal tünel sendromu denilen bir hudut sıkışıklığı hastalığı olabilir. Olguların yarısı mesleklerle irtibatlıdır ve tüm meslek kümeleri ile ilişkili hastalıklar ve faydalanmalar içerisinde, iş gücü kaybına en çok yol açan durumdur.
ABD bilgilerine göre her yıl yaklaşık 260.000 karpal tünel olgusu opere edilmektedir.
Karpal tünel sendromu medyan hudut üstündeki bantın kalınlaşması ve yenidenlayıcı hareketlerin kombinasyonu sonucunda bilekte hududun enflamasyonu kararı ortaya çıkar. Bilhassa 40-60 yaştaki bayanlarda, piyanistler, kuaförler, bilgisayar operatörleri, bankacılar, dişçiler, heykeltıraşlar, mesken hanımları üzere ellerini çok kulanan meslek kümelerinde çoğunlukla izlenir.
Hamilelik, şeker hastalığı, tiroid hastalıkları, menapoz, bilekte kırılan yada yerinden kayan kemikler ve çok şişmanlık hastalığın görülme oranını arttırır. Eller ile cisimlerin sık ve şiddetli biçimde tutulması, bileğin bükülmesi ve artrit emsal biçimde görülme oranlarını arttırır.
Bu şikayetlerin birinci ortaya çıkmasının akabinde tedavi için vakit kaybetmeden başvurmak pek değerlidir. Başvurmak için ağrının çok artmasını, tahammül sonlarını aşmasını beklemeyin.
Cerrahi dışı konservatif tedavinin asıl emeli medyan hudut üzerinde yinelayan faydalanmaları bitirmek ya da azaltmaktır. Bu hedefle hudut üstündeki baskıyı ortadan kaldırmak için bir bileklik ile bilek hareketleri kısıtlanabilir. Şayet bu işe yaramaz ise ödemi azaltmak için enflamasyon giderici ilaçlar yazılabilir veye bileğe kortizon enjeksiyonları yapılabilir. Ağrıları azaltmaya yönelik bir ekip özel el ve bilek idmanları önerilebilir.
Şayet hastalar istirahat, rehabilitasyon, yahut öteki cerrahi dışı tedaviler ile ağrılarından kurtulamaz iseler median hudut üstündeki baskıyı ortadan kaldırmak için farklı cerrahi teknikler uygulanabilir. En sık uygulanan teknik karpal tunel özgürleştirilmesi denilen ve açık ya da endoskobik prosedürler ile uygulanabilen prosedürdür. Açık cerrahide bilek bölgesine bir kesi yapılarak median hudut üzerine bası oluşturan bant kesilerek hudut serbestleştirilir. Endoskobik sistemde ise daha ufak bir kesi yapılarak bir minyatür kamera ile tünel görüntülenir ve bant kesilir.
Karpal Tünel Özgürleştirilmesinde yeni bir teknik: Küçük Açık Yaklaşım
Karpal tünel özgürleştirilmesinde standart yaklaşım karpal ligamanın açık cerrahi ile kesilmesidir. Bu standart yaklaşım ile sonuçlar genel olarak pek yeterlidir. Lakin cerrahi daha sonrası oluşan skar dokusuna bağlı ağrı ve bilekte hareket kısıtlılığı değerli bir problemdir. Yara uygunlaşması yapılan kesinin nisbeten uzun bulunmasına bağlı gecikir. Başka bir kasvet Pilar sendromu denilen avuç ici adelelerde ağır ağrıdır. Komplikasyon oranları %1-20 içinde değişmektedir. Bu niçinle 1990 lı yılların başında kesi uzunluğunu azaltmak, bu biçimdelikle bu sıkıntıların üstesinden gelmek için endoskop ile minimal yaklaşım teknikleri kullanılmaya başlanmıstır. Bu teknik ile yara yeri ile ilgili sıkıntılar çözülmüş lakin median hudut, damarlar, tendonlar ve hatta ulnar hudut faydalanma sıklığı artmıştır. hem de cerrahi mühleti bariz derecede uzamıştır. Süreç endoskobik sistem kullandığından hastane ortamında yapılmasını gerektirir.
Küçük açık yaklaşım tüm bu sıkıntılar göz önüne alınarak geliştirilen yeni bir cerrahi prosedürdür. Endoskobik cerrahide olduğu üzere ufak bir kesi yapılarak median hudut ile karpal bant içinde bir tünel yaratılır. hem de karpal bant ile cilt altı içinde bantı tam olarak ortaya koyacak biçimde ikinci bir tünel açılır. Bant çabucak sonrasında knifelight özel bir lazer bıçağı ile kesilir.
Knifeligtın endoskobik yaklaşımdan en kıymetli avantajı endoskobi aletleri gerektirmediği için hastane ortamında yapılmasının zarurî olmamasıdır. Süreç mühleti manalı derecede kısalmıştır. Açık cerrahi daha sonrası görülebilen hastayı kimi vakit ileri derecede rahatsız edebilecek skar dokusu oluşumu, operasyon alanında ağrı, pilar sendromu üzere sorunları son derece azaltmıştır. Yara uygunlaşması yapılan kesinin kısa olması ve cilt altı dokulardaki minimum faydalanma niçiniyle son derece kısalmıştır. Açık cerrahi daha sonrasında kolun 2 hafta mühlet ile askıya alınması ve immobilizasyonu üzere sıkıntılar ortadan kalkmıştır.
Hastalar bu cerrahi ile operasyonun sonraki günü ellerini yavaşça işlerde kullanmaya başlarlar ve el askıya alınmamaktadır. Açık cerrahi ile cerrahi sonuçlar istikametinden bir fark bulunmamaktadır.
özetlemek gerekirse bu yeni tekniğin avantajları:
Azamî doku korunması
Teknik olarak sıradan oluşu
Cerrahi müddetin manalı derecede kısalması
Endoskop kullanması gerektirmemesi
Hasta açısından maliyetin düşük oluşu
Operasyon daha sonrası düzgünleşme mühletinin kısalması
Cerrahi saha ve etrafında operasyon daha sonrası oluşabilecek kızarıklık, hassasiyet, ağrının en aza inmesi
Opere edilen elin bir daha kullanması, işe geri dönüş mühletinin epeyce kısalması
Karpal tünel sendromundan korunmak, ellerimizin hakikat kullanması ile ilgili altın öğütler
El bileğinin uzun vadeli ve kuvvetli biçimde aşağı-yukarı hareketlerinden, gergin biçimde parmaklarla bir şeyi tutmaktan (dikiş iğnesi gibi), bileği başparmak yahut küçük parmağa gerçek bükme hareketinden kaçın
Avuç içi üst bakacak biçimde yük taşımamaya itina göster
Bileği sıkı saran bantlardan (kol saati gibi) uzak dur
Çok soğuk yahut korunmasız vibrasyondan kaçın
Telefon üzere sık kullanılan nesneleri calışma alanınıza olabildiğince yaklaştır. bu biçimdece çok uzanmaktan kaçın.
Otomobil sürerken, eşya taşırken direksiyonu fazlaca sıkı tutma. Mümkün olduğunca eli dinlendir.
Daktilo ya da keyboard kullanırken elleri her 15 dk da bir dinlendir.
Boya fırçası, kalem, gazete, yahut kitap tipi cisimleri uzun mühlet tutmaktan kaçın
Eller kullanılırken bedenin genel postürüde hayli kıymetlidir. Çalışma alanının yüksekliği, otururken ya da ayakta iken bileklerin notral ya da şimdi düz durumda kalmasına imkan tanıyacak biçimde düzenlenmelidir. Çalışma esnasında omuzların yeteri kadar hür, dirseklerin konforlu bir biçimde yanlarda bulunmasına ihtimam gösterilmelidir.
Oturma esnasında sırt ve bel yeterli desteklenmiş biçimde ayaklar yere basmalıdır. Oturulan sandalye her bireyin kendisine nazaran ayarlanmalıdır.
Bilhassa daktilo yazımı, keyboard kullanması çeşidi işlerde postür bilhassa değerlidir. Yanlışsız ayarlanabilir bir koltuk, kâfi ışık ve masa için uygun yükseklik yararlıdır.
Daktilo esnasında uzun müddet, sık bir halde tuşlara basılır. Bu niçinle olabildiğince yavaşça biçimde tuşlara dokunmak değerlidir. Çok sert bir biçimde tuşlara basılması gereksiz yorulmaya niye olacaktır. Bu sorunu aşmak için sıkca kısa aralıklar verilmesi yararlı olur. Tıpkı biçimde boyun, omuz ve kol adalelerinin rutin bir biçimde rahatlatılması da kıymetlidir.
El aletlerinin seçimi kıymetlidir. El aletinin tutulan kısmı elinizin büyüklüğü ile orantılı olmalıdır.
Elinizi ağır biçimde kullanmanızı gerektiren yeni bir iş ögrendiğinizde, elinize bu yeni işe alışması için vakit tanıyın. Bu tıpkı bir atletin bir yarışa hazırlanmasına yahut öbür atletik yarışlara misal.
Ellerin istirahati için kâfi aralıklarla molalar verilmelidir.
Şayet eldiven giyiyorsanız ellere uygun ölçülerde olmalıdır. Çok büyük olursa nesneyi tutmak için gerekli harcanacak güç daha fazla olacak, fazlaca sıkı olursa elleri sıkıştıracaktır.