Bel ve sırt ağrısı Bel bedenimizin tartısını taşıyan ve beraberinde günlük aktivitemiz içerisinde gövdemizin hareketli olmasını sağlayan bir yapıdır. Bel 5 adet omur ve bu omurları birbirine bağlayan kıkırdak yastıkçıklar (disk), eklem yapıları ve bunlara takviye olan yumuşak dokulardan oluşurr. Bel omurları içerisinden bacakların kas denetimini sağlayan, bacakların duyusunu taşıyan ve idrar, gaita ve seksüel işlevlerin denetimini sağlayan sonlar geçer.
Belde yer alan omur, disk ve yumuşak dokularda gelişen rastgele bir olay bel ağrısı yapabilir. Bel ağrısı, günümüzde bireyin günlük aktivitesini kısıtlayan en kıymetli niçinlerden birisidir. İnsanların yaklaşık % 80’i hayatları boyunca en az bir kere bel ağrısı ile karşılaşmaktadır. Bel ağrısı gelişmiş toplumlarda görülen kronik hastalıklar içinde kalp hastalıklarından daha sonra ikinci sırayı almakta ve cerrahi tedavi yapılan hastalıklar içinde beşinci sırada bulunmaktadır. Ağrı kimi vakit haftalar hatta aylarca sürmekte, hastaların iş hayatları altüst olmakta, aile ve toplumsal yaşantıları bu olaydan önemli biçimde etkilenebilmektedir.
Bel ağrısı en sık 20-40’lı yaşlarda görülmektedir. Bel ağrısı akut ve kronik olmak üzere 2 kümeye ayrılabilir. Akut bel ağrısı durumunda ekseriyetle ağrı birkaç gün içerisinde azalır ve birkaç hafta daha sonra büsbütün geçer. Ağrı 3 aydan daha fazla sürerse bu ağrıya kronik bel ağrısı denir. Bel ağrısı olan hastaların %90’ının yakınması birinci 4 hafta ortasında tabiatıyla geçerken fakat %5’i kronikleşir. Bu tip ağrılara genel olarak “Mekanik bel ağrısı” da diyoruz.
Birçok bel ağrısı durumunda ağrının sebebi hikaye ve klinik muayene ile anlaşılır, yardımcı incelemeler ve radyolojik tetkiklerde bir şey bulunamaz. Bu niçinle bel ağrısı olan hastaların birçoklarında ağrı yakınmaları birkaç gün içerisinde resen gerileyeceğinden, sıklıkla tetkik edilmelerine gerek yoktur. Bel ağrısı yakınmasıyla bizlere gecikmeden ulaşan hastaların büyük kısmı konservatif tedavi ismi verilen cerrahi dışı metotlarla iyileşebilmektedir. Akut bel ağrısı sebebi olarak bel fıtığı, kas ve yumuşak dokulardaki çok gerilme düşünülüyorsa, bu hastalara yatak istirahati (5 günü geçmeyen) ve ilaç tedavisi önerilir.Ancak sahip olduğu bel ağrısı sıradan bir tedavi ile güzelleşebilecek iken, bilinçsizce yapılan uygulamalar kararı ameliyatlık hale gelmiş, daha da berbatı ameliyata bile yetişemeden felç kalmış hastalar vardır.
Tedavide muvaffakiyete giden yol hakikat teşhisten geçer. Bunun için bel ağrısı bulunan hasta da ilgili uzman tabibe müracaat etmelidir. Tabip hastanın şikayetlerini dinleyecek, muayenesini yapacak ve hastalığıyla ilgili tüm tetkik ve analizleri isteyecektir. Şu niçinlerle doktora başvuran hastalarda incelememize direkt grafi ile başlamak ve takibinde Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR) hatta ek kan tetkikleri ve kemik sintigrafisi yapmak gerekebilir: yenidenlayan bel ağrısı atakları, kronik bel ağrısı, ağrı şiddetinin giderek artması, bel ağrısı ile birlikte uyluk ve bacak ağrısı, uyuşukluk, güçsüzlük, istemli idrar ve gaita yapamama, seksüel işlev bozukluğu üzere belirtilerin olması; istirahat ile geçmeyen bel ağrısı; bel ağrısı ile birlikte çok kilo kaybı, ateş, üşüme ve titreme olması.
Lakin beyin cerrahi uzmanı bir tabip kesin olarak ameliyata karar vermişse artık ameliyatı geciktirmemek gerekir. Zira gecikme kararında kimi vakit telafisi mümkün olmayan sorunlar ortaya çıkabilmektedir. Kuvvet kaybı üzere nörolojik bulgular olmamasına karşın, uzun süren ağrı niçiniyle hastaların hayat kaliteleri etkileniyorsa ağrı tek başına cerrahi teşebbüs sebebi olabilir. Cerrahi teşebbüs sistemi seçilirken her hasta farklı başka kıymetlendirilir ve o hastaya uygun teknik seçilir. Ekseriyetle de operasyonun hiç bir safhasında dokulara çıplak gözle müdahale etmeyip, ciltten itibaren manzarayı büyüten mikrocerrahi teknik yahut endoskopik teknik ile çalışılmalıdır. Zira binlerce yıl evvelce Hipokrat tarafınca ortaya konmuş bir tedavi prensibi olan”Öncelikle hastaya ziyan vermeyiniz” kelamı bugün de geçerliliğini korumaktadır.
Bel çok karmaşık bir anatomik yapıya sahiptir ve bel ağrısı yapabilecek bir epey niye vardır. Travma, bel ağrısı ve/veya bacak ağrısı yapabilen kıymetli sebeplerdendir. Travma şiddetine göre zedelenme yüzeysel dokularda kalabileceği üzere derine, omur kemikleri ve hudut elemanlarına kadar da ilerleyebilir. Kas ve yumuşak dokuların çok gerilmesine yahut ufak faydalanmalara bağlı olan bel ağrısı (mekanik bel ağrısı) var ise ağrı kesiciler, kas gevşeticiler ve kısa periyodik yatak istirahati tek başına birçok olguda kafidir. Lakin omurga kırığı ve/veya bel kayması durumlarına yol açan daha önemli travmaların tedavisi doğal olarak farklıdır.
Doğuştan gelen birtakım yapısal bozukluklar ve omurga form bozukluğu da benzeri şikâyetlere yol açabilir. Öte yandan omurga kireçlenmesi (dejeneratif değişiklikler) ekseriyetle yaşlanmaya bağlı ortaya çıkarken, kimi bireylerde meslek ve genetik yapı da değerli rol oynar. Yaşlanma kararı disk ve bağlarda oluşan aşınma, yırtılma, deformasyon bel ağrısı yapabilir. Hastanın şişman olması dezavantajdır. kimi vakit eklemlerin kalınlaşması, kireçlenme ve disk dejenerasyonu ilerleyerek hudut elemanlarının geçtiği kanal ve delikleri daraltır. Bu da önemli şikâyetlere niye olabilir. Halkımızın “bel kayması” dediği spondilolistezis te bel ağrısı ve bacak ağrısına yol açabilir.
İşte bu biçimde bel fıtığı, bel kayması, spinal dar kanal üzere niçinlere bağlı bel ağrısı hastasında, hudutlara basıya bağlı bacaklarda güçsüzlük ve/veya istemli idrar ve gaita yapamama yakınmaları var ise, omurgada olağandışı hareketlilik (instabilite) var ise cerrahi teşebbüs kesinlikle gereklidir. Yok şayet hudutlara bası bulgusu yoksa ağrı kesici, kas gevşetici ve yatak istirahati (5 günü geçmeyen) önerilir.
Çeşitli romatizmal rahatsızlıklar da kıymetli bir kümesi oluşturur. Enfeksiyon hastalıkları da unutulmamalıdır. Bu hastalarda da hudutlara basıya bağlı bacaklarda güçsüzlük ve/veya istemli idrar ve gaita yapamama, olağandışı hareketlilik (instabilite) var ise cerrahi teşebbüs yapılmalı, niye enfeksiyon ise ek antibiyotik tedavisi verilmelidir.
Bel ağrısı ve/veya bacak ağrısı dendiğinde insanların en çok korktuğu hastalıkların başında tümörler gelir. Bunların bir kısmı düzgün huylu, bir kısmı ise berbat huyludur. Tümörler şahsen beldeki kemiklerden ya da yumuşak dokulardan köken alabileceği üzere komşu yahut uzak organlardan yayılma yoluyla da gelmiş olabilirler. Bu niçinle daima bel ağrısı ve bacak ağrısı şikayetleri ciddiye alınmalı, en ufak kuşkuda ileri tetkiklere gidilmelidir. Tümöre bağlı bel ağrısında şayet sonlara basıya bağlı bacaklarda güçsüzlük ve/veya istemli idrar ve gaita yapamama yakınmaları var ise yahut omurgada olağandışı hareketliliğe (instabiliteye) yol açmışsa cerrahi teşebbüs yapılabilir ve doku teşhisine göre radyoterapi-kemoterapi önerilir. Yok şayet hudutlara bası bulgusu yoksa, evvela biyopsi ile tümörün tipi belirlendikten daha sonra duruma göre, cerrahi teşebbüs ve/veya ışın tedavisi, kemoterapi yapılmalıdır.
Kronik bel ağrısı niçini olarak bel fıtığı, bel kayması, omurga kanal daralması, disk dokusunun yıpranması olan olgularda şayet ilerleyici nörolojik bulgular (kas güçsüzlüğü, istemli gaita ve idrar yapamama) var ise cerrahi teşebbüs, yoksa evvela ağrı kesici, kas gevşetici ve kısa müddetli yatak istirahatini takiben fizik tedavi, kas antrenmanları önerilir. Bilhassa yinelayan bel ağrılarının önüne geçilmesi için hastanın fazla kilolarından kurtulması, var ise sigara içmeyi bırakması, bel- sırt ve karın kaslarına yönelik kas idmanlarını sistemli ve daima yapması, uygunsuz duruş-oturma ve yatma durumlarını düzeltmesi gerekmektedir.
Belde yer alan omur, disk ve yumuşak dokularda gelişen rastgele bir olay bel ağrısı yapabilir. Bel ağrısı, günümüzde bireyin günlük aktivitesini kısıtlayan en kıymetli niçinlerden birisidir. İnsanların yaklaşık % 80’i hayatları boyunca en az bir kere bel ağrısı ile karşılaşmaktadır. Bel ağrısı gelişmiş toplumlarda görülen kronik hastalıklar içinde kalp hastalıklarından daha sonra ikinci sırayı almakta ve cerrahi tedavi yapılan hastalıklar içinde beşinci sırada bulunmaktadır. Ağrı kimi vakit haftalar hatta aylarca sürmekte, hastaların iş hayatları altüst olmakta, aile ve toplumsal yaşantıları bu olaydan önemli biçimde etkilenebilmektedir.
Bel ağrısı en sık 20-40’lı yaşlarda görülmektedir. Bel ağrısı akut ve kronik olmak üzere 2 kümeye ayrılabilir. Akut bel ağrısı durumunda ekseriyetle ağrı birkaç gün içerisinde azalır ve birkaç hafta daha sonra büsbütün geçer. Ağrı 3 aydan daha fazla sürerse bu ağrıya kronik bel ağrısı denir. Bel ağrısı olan hastaların %90’ının yakınması birinci 4 hafta ortasında tabiatıyla geçerken fakat %5’i kronikleşir. Bu tip ağrılara genel olarak “Mekanik bel ağrısı” da diyoruz.
Birçok bel ağrısı durumunda ağrının sebebi hikaye ve klinik muayene ile anlaşılır, yardımcı incelemeler ve radyolojik tetkiklerde bir şey bulunamaz. Bu niçinle bel ağrısı olan hastaların birçoklarında ağrı yakınmaları birkaç gün içerisinde resen gerileyeceğinden, sıklıkla tetkik edilmelerine gerek yoktur. Bel ağrısı yakınmasıyla bizlere gecikmeden ulaşan hastaların büyük kısmı konservatif tedavi ismi verilen cerrahi dışı metotlarla iyileşebilmektedir. Akut bel ağrısı sebebi olarak bel fıtığı, kas ve yumuşak dokulardaki çok gerilme düşünülüyorsa, bu hastalara yatak istirahati (5 günü geçmeyen) ve ilaç tedavisi önerilir.Ancak sahip olduğu bel ağrısı sıradan bir tedavi ile güzelleşebilecek iken, bilinçsizce yapılan uygulamalar kararı ameliyatlık hale gelmiş, daha da berbatı ameliyata bile yetişemeden felç kalmış hastalar vardır.
Tedavide muvaffakiyete giden yol hakikat teşhisten geçer. Bunun için bel ağrısı bulunan hasta da ilgili uzman tabibe müracaat etmelidir. Tabip hastanın şikayetlerini dinleyecek, muayenesini yapacak ve hastalığıyla ilgili tüm tetkik ve analizleri isteyecektir. Şu niçinlerle doktora başvuran hastalarda incelememize direkt grafi ile başlamak ve takibinde Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR) hatta ek kan tetkikleri ve kemik sintigrafisi yapmak gerekebilir: yenidenlayan bel ağrısı atakları, kronik bel ağrısı, ağrı şiddetinin giderek artması, bel ağrısı ile birlikte uyluk ve bacak ağrısı, uyuşukluk, güçsüzlük, istemli idrar ve gaita yapamama, seksüel işlev bozukluğu üzere belirtilerin olması; istirahat ile geçmeyen bel ağrısı; bel ağrısı ile birlikte çok kilo kaybı, ateş, üşüme ve titreme olması.
Lakin beyin cerrahi uzmanı bir tabip kesin olarak ameliyata karar vermişse artık ameliyatı geciktirmemek gerekir. Zira gecikme kararında kimi vakit telafisi mümkün olmayan sorunlar ortaya çıkabilmektedir. Kuvvet kaybı üzere nörolojik bulgular olmamasına karşın, uzun süren ağrı niçiniyle hastaların hayat kaliteleri etkileniyorsa ağrı tek başına cerrahi teşebbüs sebebi olabilir. Cerrahi teşebbüs sistemi seçilirken her hasta farklı başka kıymetlendirilir ve o hastaya uygun teknik seçilir. Ekseriyetle de operasyonun hiç bir safhasında dokulara çıplak gözle müdahale etmeyip, ciltten itibaren manzarayı büyüten mikrocerrahi teknik yahut endoskopik teknik ile çalışılmalıdır. Zira binlerce yıl evvelce Hipokrat tarafınca ortaya konmuş bir tedavi prensibi olan”Öncelikle hastaya ziyan vermeyiniz” kelamı bugün de geçerliliğini korumaktadır.
Bel çok karmaşık bir anatomik yapıya sahiptir ve bel ağrısı yapabilecek bir epey niye vardır. Travma, bel ağrısı ve/veya bacak ağrısı yapabilen kıymetli sebeplerdendir. Travma şiddetine göre zedelenme yüzeysel dokularda kalabileceği üzere derine, omur kemikleri ve hudut elemanlarına kadar da ilerleyebilir. Kas ve yumuşak dokuların çok gerilmesine yahut ufak faydalanmalara bağlı olan bel ağrısı (mekanik bel ağrısı) var ise ağrı kesiciler, kas gevşeticiler ve kısa periyodik yatak istirahati tek başına birçok olguda kafidir. Lakin omurga kırığı ve/veya bel kayması durumlarına yol açan daha önemli travmaların tedavisi doğal olarak farklıdır.
Doğuştan gelen birtakım yapısal bozukluklar ve omurga form bozukluğu da benzeri şikâyetlere yol açabilir. Öte yandan omurga kireçlenmesi (dejeneratif değişiklikler) ekseriyetle yaşlanmaya bağlı ortaya çıkarken, kimi bireylerde meslek ve genetik yapı da değerli rol oynar. Yaşlanma kararı disk ve bağlarda oluşan aşınma, yırtılma, deformasyon bel ağrısı yapabilir. Hastanın şişman olması dezavantajdır. kimi vakit eklemlerin kalınlaşması, kireçlenme ve disk dejenerasyonu ilerleyerek hudut elemanlarının geçtiği kanal ve delikleri daraltır. Bu da önemli şikâyetlere niye olabilir. Halkımızın “bel kayması” dediği spondilolistezis te bel ağrısı ve bacak ağrısına yol açabilir.
İşte bu biçimde bel fıtığı, bel kayması, spinal dar kanal üzere niçinlere bağlı bel ağrısı hastasında, hudutlara basıya bağlı bacaklarda güçsüzlük ve/veya istemli idrar ve gaita yapamama yakınmaları var ise, omurgada olağandışı hareketlilik (instabilite) var ise cerrahi teşebbüs kesinlikle gereklidir. Yok şayet hudutlara bası bulgusu yoksa ağrı kesici, kas gevşetici ve yatak istirahati (5 günü geçmeyen) önerilir.
Çeşitli romatizmal rahatsızlıklar da kıymetli bir kümesi oluşturur. Enfeksiyon hastalıkları da unutulmamalıdır. Bu hastalarda da hudutlara basıya bağlı bacaklarda güçsüzlük ve/veya istemli idrar ve gaita yapamama, olağandışı hareketlilik (instabilite) var ise cerrahi teşebbüs yapılmalı, niye enfeksiyon ise ek antibiyotik tedavisi verilmelidir.
Bel ağrısı ve/veya bacak ağrısı dendiğinde insanların en çok korktuğu hastalıkların başında tümörler gelir. Bunların bir kısmı düzgün huylu, bir kısmı ise berbat huyludur. Tümörler şahsen beldeki kemiklerden ya da yumuşak dokulardan köken alabileceği üzere komşu yahut uzak organlardan yayılma yoluyla da gelmiş olabilirler. Bu niçinle daima bel ağrısı ve bacak ağrısı şikayetleri ciddiye alınmalı, en ufak kuşkuda ileri tetkiklere gidilmelidir. Tümöre bağlı bel ağrısında şayet sonlara basıya bağlı bacaklarda güçsüzlük ve/veya istemli idrar ve gaita yapamama yakınmaları var ise yahut omurgada olağandışı hareketliliğe (instabiliteye) yol açmışsa cerrahi teşebbüs yapılabilir ve doku teşhisine göre radyoterapi-kemoterapi önerilir. Yok şayet hudutlara bası bulgusu yoksa, evvela biyopsi ile tümörün tipi belirlendikten daha sonra duruma göre, cerrahi teşebbüs ve/veya ışın tedavisi, kemoterapi yapılmalıdır.
Kronik bel ağrısı niçini olarak bel fıtığı, bel kayması, omurga kanal daralması, disk dokusunun yıpranması olan olgularda şayet ilerleyici nörolojik bulgular (kas güçsüzlüğü, istemli gaita ve idrar yapamama) var ise cerrahi teşebbüs, yoksa evvela ağrı kesici, kas gevşetici ve kısa müddetli yatak istirahatini takiben fizik tedavi, kas antrenmanları önerilir. Bilhassa yinelayan bel ağrılarının önüne geçilmesi için hastanın fazla kilolarından kurtulması, var ise sigara içmeyi bırakması, bel- sırt ve karın kaslarına yönelik kas idmanlarını sistemli ve daima yapması, uygunsuz duruş-oturma ve yatma durumlarını düzeltmesi gerekmektedir.