Bel fıtığı nasıl oluşur ?
| Bel Fıtığı Nasıl Oluşur |
| Ağır bir yükü kaldırmak yahut karşıt bir hareket yapmak üzere pekoldukca dış faktörün yanında bireye ilişkin faktörler de bel fıtığının oluşmasında değerli rol oynarlar. Zira o denli insan vardır ki 120 kg. kaldırır, hiç bir şey olmaz; öylesi de vardır ki 5 kg. kaldırır, bel fıtığı olur. |
Bireye ilişkin faktörlerin başında omur kemikleri içinde bulunan ve disk ismi verilen kıkırdaklardaki dejenerasyon gelir. Kâinatta hiç bir şeyin tesadüfe bırakılmamış olması üzere diskin beslenmesi de belli bir plan ve program dahilinde gerçekleşmektedir. Muhakkak unsurlar diskin belli yerlerinden geçmektedir. Lakin yaş ilerledikçe diski besleyen damarlar da azalır ve yaklaşık sekiz yaşından daha sonra hiç görülmezler. Bu yaştan daha sonra diskin beslenmesi diffüzyonla olur. Disklerin ihtiva ettiği su oranı da çocuk yaştan itibaren yavaş yavaş azalmaya başlar. Bir ceninin diskinde su oranı % 90 iken, çocuklarda bu oran % 80’e, yetişkinlerde ise % 50-60’a düşer. Sonuçta disk de giderek küçülür ve yüksekliği azalır. Buna disklerdeki beslenme bozukluğu ve mikro düzeydeki değişiklikler ile kimyasal değişiklikler ve disk üzerine uygulanan mekanik kuvvetlerin yaptığı dejenerasyon eşlik eder. Diske giren oksijen ve besin ölçüsü giderek azalırken metabolizma artıklarının atılması zorlaşır. Disk vakit içinde elastikiyetini yitirir, artık kuvvet aktarma ve kuvveti etraf dokularda istikrarlı bir biçimde yayma misyonunu yapamaz olur. Diskin ortasında bulunan ve tamir nazaranvi üstüne alan dayanak hücrelerinin sayısı da yaş ilerledikçe azalır. Tamir olayı zayıflar. Mikro seviyede bulunan çatlaklar üzerine çok yük binince yahut kişi yanlış bir hareket yaptığında diskin ortasındaki yumuşak kısım etrafındaki kapsülü basitçe yırtarak dışarıya yanlışsız çıkar ve bel fıtığı oluşur. Yani yer hazır hale geldikten daha sonra bardağı taşıran son bir damla gerekmektedir ki bu, yavaşça bir cismi kaldırmak yahut yalnızca öksürmek de olabilir.
Birtakım ailelerin tüm fertlerinde kıkırdak yapıdaki dejenerasyon nisbeten daha erken yaşlarda olmakta, ötürüsıyla daha sık ve kolay bel fıtığına yakalanmaktadırlar. O denli aileler vardır ki, dede, baba ve çeşitli yakın akrabaları bel fıtığından ameliyat etmişizdir. Yani kıkırdak yapıdaki dejenerasyonun genetik tarafının olduğu da söylenebilir.
Damarlardaki hastalıklar, şeker hastalığı ve sigara kullanması, diske gelen kan akımının ölçü ve kalitesini, ötürüsıyla onun beslenmesini olumsuz istikamette etkileyerek dejenerasyonu hızlandırırlar.
Bel fıtığının oluşumunda rol oynayan dış faktörlerin başında günlük aktiviteler esnasında ortaya konan bilinçsiz hareketler gelmektedir. Eğilerek yahut uzanarak bir yük kaldırdığımızda belde bulunan diskler üzerine binen yük simetrik değil, asimetrik olmaktadır. bu biçimde bir durumda bel fıtığının nasıl basitçe teşekkül edebileceğini aşağıdaki biçimler sade bir biçimde izah etmektedir. .
|
| | 1. Diskin dış kısmını oluşturan lifler 30 derecelik açı ile sıralanırlar ve içerideki nükleus denen kısmın çeşitli kuvvetlerin tesiriyle dışarıya hakikat taşmasını engellerler. Yani bu lifler bel fıtığının gelişmesine önemli bir mahzur teşkil ederler. | | | 2. Yük diskin üzerine simetrik uygulandığında diskin iç ve dış kısımlarını meydana getiren yapılar bariz biçimde deforme olur. Lakin bu deformasyon simetrik olduğundan bel fıtığı kolaylıkla gelişemez. | | | 3. Yük diskin üzerine asimetrik binerse, yükün uygulandığı tarafta komşu iki omur kemiği birbirine yaklaşır, ortadaki ara daralır ve diskin kapsül kısmı deforme olarak dışarıya yanlışsız taşar. | | | 4. Diskin ortasındaki nükleus denen kısım ise maruz kaldığı basıncın tesiriyle karşı kenara hakikat gitme eğilimindedir. halbuki karşı kenarın dış kısmını oluşturan lifler bu durumda gerilmiş ve zayıf düşmüşlerdir. Bu durumda asimetrik olarak uygulanan yük nükleusun karşı taraftan dışarıya taşmasını, yani bel fıtığı teşekkülünü kolaylıkla gerçekleştirecektir. |
|
| |
Omurgaya yandan baktığımızda (sagital plan) fıtıklaşan ve yer değiştiren disk gerecinin farklı yerleşimleri görülmektedir.
| | |
Bel fıtığının yatay (horizontal) planda değişik yerleşimleri görülmektedir.
Fıtıklaşan disk, omurilik kanalına hakikat ilerleyebileceği üzere (B, C, D), omurilik kanalını terkeden sonların içerisinden geçtiği yanlardaki foramen denilen delikler istikametinde de
gelişme gösterebilir (E). Hatta foramenlerin dışına kadar da uzanabilir (F).
|
|
|
