Bel bölgesi omurilik kanalı daralması Omurilik, omur gövdelerinin ardındaki kanalda bulunan bir yapıdır. Başın çabucak alt kısmından başlayarak aşağıya uzanır. Omurgada boyun, göğüs, bel ve sakral bölge olmak üzere 4'e başka omur kümesi vardır. Omurilik kanalı daralması daha fazlaca bel ve boyun bölgesinde görülür. Bel bölgesinde 5 adet omur vardır. Bu bölge vücut tartısının en çok ağırlaştığı omurga bölgesidir. Burada yer alan başka anatomik oluşumlar; omurlar içinde bulunan disk (bel fıtığı bu yapıdan oluşur), omurların birbirleriyle eklem yaptığı faset eklemler, omurların gövdesinin gerisinden geçen güçlü bağ dokusu ve omurilik kesesi gerisinde yer alan sarı bağdır.
Omurilik kanalı daralması, omurların çabucak gerisinde yer alan omurilik kanalının çepeçevre daralarak, yukardan aşağı ortasından geçen omuriliği çeşitli düzeylerde sıkıştırması ve birlikteinde de hudut köklerine yaptığı basıya denir. Bel omurilik kanalı daralması dejeneratif bir müddetçtir. Bu sürece üstte sayılan tüm yapıların dejeneratif değişimleri katkıda bulunur ve hasta bir süre daha sonra dar kanal sorunu ile karşı karşıya kalabilir. Omurlar ortası disklerin yaşlandıkça su içeriğinin azalması, faset eklemlerin çok kilolu hastalarda içe gerçek büyümeleri, omurlar gerisi bağın kalsifiye olarak (kireçlenerek) omuriliği önden, omurilik gerisinde yer alan sarı bağın kalınlaşarak geriden bası yaratması bel omurilik kanalı daralmasında ana etkenlerdir.
Belirtiler
Belde omurilik kanalı daralması, yavaş gelişen bir müddetçtir. Bu niçinle birinci başta şikayetlere ve bulgulara niye olmayabilir. Fakat hastalık ilerlediğinde hastaların hayat kalitesi bozulur, günlük aktiviteleri bariz derecede kısıtlanır. Hastalarda bu klinik tablo ortaya çıktığında sıklıkla omurilik kanal çapı belirli bir derecenin üzerinde daralmış, omurilik ve ondan çıkan hudut kökleri sıkışmış, durumdadır.
Hastalarda sırt, bel ağrısı, ayaklarda güç kaybı ve uyuşma görülebilir. Hastalarda en bariz bulgu makul bir ara yürüdükten daha sonra bacaklarda ortaya çıkan kramp ve kasılmalardır. vakit içinde bu bulguların ortaya çıktığı aralık azalır ve epey ileri periyotlarda hastalar konut ortasındaki yürüme devirlerinde dahi bacaklarda kramp ve kasılma meseleleriyle karşı karşıya kalırlar. Yürümekte olan hastalar kramp ve kasılma meydana geldiğinde dinlenirlerse şikayetleri azalır. daha sonra yeniden yürümeye başladıklarında bir daha birebir sıkıntıyla karşı karşıya kalırlar. Hastalarda bel ve kalçadan başlayıp bacağa, ayağa yayılan ağrı olabilir.
Bel omurilik kanalı daralması olan hastalar, sırtüstü yatmakta kuvvetlik çekebilirler. İleri periyotlarda bu hastalarda, öne eğilerek yürüme eğilimi ortaya çıkar. Zira hasta öne eğilerek omurilik kanalını istemli olarak biraz daha geniş olan bir duruma getirmek ister.
Teşhis formları
Direkt grafide bel bölgesi omurlarının dizilimi ve radyolojik anatomik yapısı, hudut köklerinin çıktığı kanalların çapı, dejeneratif değişiklikler, omurlarda kaymanın olup olmadığı, bel omurları ve sakrum bölgesi anatomik münasebeti kıymetlendirilir. Bel omurlarının bilgisayarlı tomografisi yahut 3 boyutlu rekonstrüksiyonlu bilgisayarlı tomografisi ise üstte kelam edilen ayrıntıları daha detaylı verir. Ayrıyeten 3 boyutlu manzaralar omurilik kanalı içini görsel manada daha ayrıntılı tanımlamaya yardımcı olur. Ayrıyeten bilgisayarlı bel omurga tomografisi, ameliyatta kimi vakit kullanılması gereken vidalar ve çubuklar üzere omurgayı sabitleyici sistemlerin hangi boyutta kullanılacağını belirlemek için ölçüm yapmak maksadıyla da gereklidir. Lakin son senelerda altın standart teşhis metodu bu bölgenin manyetik rezonans görüntüleme ile incelenmesidir. Manyetik rezonans görüntüleme omurlar ortası arada yer alan disk yapılarını, omurların birbirleriyle eklem yaptıkları faset eklemleri ve bir daha omurları bir ortada tutan bağ yapılarını, omurilik kesesini ve buradan çıkan hudut köklerinin anatomik durumunu pahalandırmak için vazgeçilmez bir teşhis aracıdır. Bu tetkikte görülen omurilik kanal çapının makul bir seviyenin altına düşmüş olması, hastalığın pek ilerlediğinin bir işareti olarak kabul edilebilir.
Elektrofizyolojik inceleme dediğimizde ise birinci akla gelen, elektromiyografi kısaltılmış ismiyle (EMG) dir. EMG ile omurilikten çıkan hangi hudut kökünün bası altında kaldığı ve periferik sonlar kıymetlendirilir. EMG kimi vakit de öbür hastalıklarla ayırıcı teşhiste yardımcı teşhis aracı olarak kullanılır.
Tedavi Seçenekleri
İlerlememiş olgularda hastalara cerrahi olmayan teknikler yani yatak istirahati, ilaç tedavisi, fizik tedavi, spinal enjeksiyonlar uygulanabilir. İlaç tedavisinde sıradan ağrı kesici ilaçlardan narkotik kümesi epeyce şiddetli ağrı kesici ilaçlara kadar pek epeyce ilaç kullanılabilir. Lakin bunların gerekliliği ve hangisinin ne dozda kullanılacağı doktorun karar vermesi gereken bir durumdur. Epidural enjeksiyon uygulaması da cerrahi dışı tedavi hallerinden biridir. Bu uygulamada sonları saran zar katmanı haricindeki epidural boşluğa kortikosteroid (kortizon) uygulanır. Şayet muvaffakiyet sağlanırsa çabucak sonrasında yineı gerekebilir. Fizik tedavi uzmanının sonucu daha sonrası yapılacak olan fizik tedavi uygulamalarında ise ağrıyı kesmek yahut tolere edilebilir seviyelere kadar azaltmak, kasları güçlendirme ve hareket hürlüğü sağlamak temel amaçlanır.
Fakat nörojenik kladikasyon dediğimiz hastanın vakit içinde yürüyüş aralığının azalması ve birlikteinde bacaklarda kramp ve kasılma var ise, bacaklarda kuvvet kaybı durumunda, idrar torbası ile bağırsak sorunu olan ve hastanın hayat kalitesinin düştüğü durumlarda cerrahi tedavi uygulanmalıdır. Cerrahi tedavi günümüzde gelişmiş teknolojik imkanlarla ve bilhassa ameliyat mikroskobunun beyin cerrahisi pratiğinde kullanılırlığının artmasıyla daha konforlu ve başarılı yapılır hale gelmiştir. Cerrahide gayemiz omurilik kesesi ve ortasındaki sonlara olan basının kaldırılmasıdır. Bu ameliyatın tıp literatüründeki ismi, lomber dekompresyon ameliyatıdır. Omurganın art çatısını oluşturan her iki yandaki kemikler ve sarı bağ dokusu alınarak omurilik kesesi rahatlatılır. Uygun olan olgularda ise omurganın dinamiğini daha fazla bozmamak için bir taraftan yaklaşım yapılır, yani omurganın ardında bir taraftan kemik doku çıkarılır lakin her iki tarafta da mikroskop altında genişletme ameliyatı yapılır. Bel omurilik kanalı daralması ileri dejeneratif bir müddetç olduğundan hastaların kimilerinde omurların birbiri üzerinde kayması kelam konusu olabilir. Bu durumda omurilik gevşetme ameliyatına ek olarak hastanın kayan omurlarının sabitlenmesini sağlayan vida uygulaması gerekebilir.
Hastalar ameliyat daha sonrası devirde bel sıhhatlerine dikkat etmeli ve bel ağrısı yaratacak aktivitelerden sakınmalıdır. Gelecekteki bel sıhhatini etkileyen öteki 2 kıymetli etken ise önerilen antrenman programlarına daima devam etmek ve kilo almamaya itina göstermektir.
Ameliyat daha sonrası
·Ameliyatınız sabah olduysa saat 15:00'da, saat 17:00'dan daha sonra olduysa gece 22:00'da sizi ayağa kaldıracağım. daha sonrasında durumunuza nazaran 1 yahut 2 gün hastanede kalacaksınız.
·Taburcu olduktan daha sonra meskeninize araç ortasında oturarak gitmenizde sakınca yoktur. İmkanlı ise ön koltukta ve koltuk gerisini 110 dereceye getirecek biçimde seyahat etmek ağrı mümkünlüğünü en aza indirecektir.
·Birinci 2 haftalık müddette merdiven çıkmanız gerekli ise basamakları birer birer, her basamakta bir ayağınızın yanına ötekini getirerek çıkınız.
·Oturarak yemeğinizi yiyebilirsiniz. Yemek yemek için oturduğunuzda sırt dayanağınızın bulunmasına ve imkanlı ise sandalyede oturarak yemek yemeye itina şovunuz.
·Oturuş ve kalkışlarda size öğretildiği biçimde davranmaya ihtimam şovunuz.
·Birinci günler belinizde kimi vakit ağrı, yanma hissi ve batma üzere yakınmalar olabilir. Bu niçinle endişelenmeyiniz. Bu durumda yatağınızda yatarak dinlenme yolunu seçiniz.
·Yatağınızın bel sıhhati için uygun bir yatak bulunmasına dikkat ediniz. Bundan daha sonraki hayatınızda koltuk, kanepe üzere yerlerde yatmayınız.
·Yataktan kalkarkilk evvel tam yan dönünüz, çabucak sonrasında ellerinizle yandan dayanak alarak oturur konuma geçiniz ve o denli kalkınız.
·Ameliyat daha sonrası size verilen randevu gününde denetime geliniz. Banyo yapmak için gerekli bilgiyi size bu denetimde vereceğim.
·Size taburcu olurken tarafımdan verilen ilaçlar bitince şayet aksi söylenmemişse tekrar tıpkı ilaçları almanıza gerek yoktur.
·Tuvalet için katiyen alafranga tuvalet kullanılmalıdır.
·Ayakkabınızı oturarak giymeye ihtimam şovunuz. Çok yüksek topuklu yahut topuksuz ayakkabılar giymeyiniz. Orta yükseklikte olan ayakkabılar daha uygun olacaktır.
·Yüksekten bir şey alırken uygun bir yüksekliğe çıkarak almaya çalışınız.
·Sandalye yahut koltuğa oturmak için kendinizi düşüyormuş üzere bırakmayınız. Yavaş ve denetimli olarak oturma durumuna geçiniz. Kalkarken dizlerinizden yahut koltuk kenarlarındaki kolçaklardan takviye alınız.
·10. günden itibaren dışarı çıkarak yürüyüşlere başlayınız (önce kısa uzaklıklar (10-15 dk), 30. günden daha sonra daha uzun aralar (20-30 dk)).
·Masa başı iş yapıyorsanız 1 ay daha sonra işinize başlayabilirsiniz. Daha ağır iş şartlarında çalışanlar 45 gün daha sonra işlerine dönebilirler.
·Birinci 45 gün tartı taşımamaya, daha sonrasında ise her iki elinizde toplam 5 kg.dan fazla yük taşımamaya ihtimam şovunuz. Tartı kaldırırken çömelerek ve tartısı olabildiğince vücudunuza yakın olarak kaldırınız.
Omurilik kanalı daralması, omurların çabucak gerisinde yer alan omurilik kanalının çepeçevre daralarak, yukardan aşağı ortasından geçen omuriliği çeşitli düzeylerde sıkıştırması ve birlikteinde de hudut köklerine yaptığı basıya denir. Bel omurilik kanalı daralması dejeneratif bir müddetçtir. Bu sürece üstte sayılan tüm yapıların dejeneratif değişimleri katkıda bulunur ve hasta bir süre daha sonra dar kanal sorunu ile karşı karşıya kalabilir. Omurlar ortası disklerin yaşlandıkça su içeriğinin azalması, faset eklemlerin çok kilolu hastalarda içe gerçek büyümeleri, omurlar gerisi bağın kalsifiye olarak (kireçlenerek) omuriliği önden, omurilik gerisinde yer alan sarı bağın kalınlaşarak geriden bası yaratması bel omurilik kanalı daralmasında ana etkenlerdir.
Belirtiler
Belde omurilik kanalı daralması, yavaş gelişen bir müddetçtir. Bu niçinle birinci başta şikayetlere ve bulgulara niye olmayabilir. Fakat hastalık ilerlediğinde hastaların hayat kalitesi bozulur, günlük aktiviteleri bariz derecede kısıtlanır. Hastalarda bu klinik tablo ortaya çıktığında sıklıkla omurilik kanal çapı belirli bir derecenin üzerinde daralmış, omurilik ve ondan çıkan hudut kökleri sıkışmış, durumdadır.
Hastalarda sırt, bel ağrısı, ayaklarda güç kaybı ve uyuşma görülebilir. Hastalarda en bariz bulgu makul bir ara yürüdükten daha sonra bacaklarda ortaya çıkan kramp ve kasılmalardır. vakit içinde bu bulguların ortaya çıktığı aralık azalır ve epey ileri periyotlarda hastalar konut ortasındaki yürüme devirlerinde dahi bacaklarda kramp ve kasılma meseleleriyle karşı karşıya kalırlar. Yürümekte olan hastalar kramp ve kasılma meydana geldiğinde dinlenirlerse şikayetleri azalır. daha sonra yeniden yürümeye başladıklarında bir daha birebir sıkıntıyla karşı karşıya kalırlar. Hastalarda bel ve kalçadan başlayıp bacağa, ayağa yayılan ağrı olabilir.
Bel omurilik kanalı daralması olan hastalar, sırtüstü yatmakta kuvvetlik çekebilirler. İleri periyotlarda bu hastalarda, öne eğilerek yürüme eğilimi ortaya çıkar. Zira hasta öne eğilerek omurilik kanalını istemli olarak biraz daha geniş olan bir duruma getirmek ister.
Teşhis formları
Direkt grafide bel bölgesi omurlarının dizilimi ve radyolojik anatomik yapısı, hudut köklerinin çıktığı kanalların çapı, dejeneratif değişiklikler, omurlarda kaymanın olup olmadığı, bel omurları ve sakrum bölgesi anatomik münasebeti kıymetlendirilir. Bel omurlarının bilgisayarlı tomografisi yahut 3 boyutlu rekonstrüksiyonlu bilgisayarlı tomografisi ise üstte kelam edilen ayrıntıları daha detaylı verir. Ayrıyeten 3 boyutlu manzaralar omurilik kanalı içini görsel manada daha ayrıntılı tanımlamaya yardımcı olur. Ayrıyeten bilgisayarlı bel omurga tomografisi, ameliyatta kimi vakit kullanılması gereken vidalar ve çubuklar üzere omurgayı sabitleyici sistemlerin hangi boyutta kullanılacağını belirlemek için ölçüm yapmak maksadıyla da gereklidir. Lakin son senelerda altın standart teşhis metodu bu bölgenin manyetik rezonans görüntüleme ile incelenmesidir. Manyetik rezonans görüntüleme omurlar ortası arada yer alan disk yapılarını, omurların birbirleriyle eklem yaptıkları faset eklemleri ve bir daha omurları bir ortada tutan bağ yapılarını, omurilik kesesini ve buradan çıkan hudut köklerinin anatomik durumunu pahalandırmak için vazgeçilmez bir teşhis aracıdır. Bu tetkikte görülen omurilik kanal çapının makul bir seviyenin altına düşmüş olması, hastalığın pek ilerlediğinin bir işareti olarak kabul edilebilir.
Elektrofizyolojik inceleme dediğimizde ise birinci akla gelen, elektromiyografi kısaltılmış ismiyle (EMG) dir. EMG ile omurilikten çıkan hangi hudut kökünün bası altında kaldığı ve periferik sonlar kıymetlendirilir. EMG kimi vakit de öbür hastalıklarla ayırıcı teşhiste yardımcı teşhis aracı olarak kullanılır.
Tedavi Seçenekleri
İlerlememiş olgularda hastalara cerrahi olmayan teknikler yani yatak istirahati, ilaç tedavisi, fizik tedavi, spinal enjeksiyonlar uygulanabilir. İlaç tedavisinde sıradan ağrı kesici ilaçlardan narkotik kümesi epeyce şiddetli ağrı kesici ilaçlara kadar pek epeyce ilaç kullanılabilir. Lakin bunların gerekliliği ve hangisinin ne dozda kullanılacağı doktorun karar vermesi gereken bir durumdur. Epidural enjeksiyon uygulaması da cerrahi dışı tedavi hallerinden biridir. Bu uygulamada sonları saran zar katmanı haricindeki epidural boşluğa kortikosteroid (kortizon) uygulanır. Şayet muvaffakiyet sağlanırsa çabucak sonrasında yineı gerekebilir. Fizik tedavi uzmanının sonucu daha sonrası yapılacak olan fizik tedavi uygulamalarında ise ağrıyı kesmek yahut tolere edilebilir seviyelere kadar azaltmak, kasları güçlendirme ve hareket hürlüğü sağlamak temel amaçlanır.
Fakat nörojenik kladikasyon dediğimiz hastanın vakit içinde yürüyüş aralığının azalması ve birlikteinde bacaklarda kramp ve kasılma var ise, bacaklarda kuvvet kaybı durumunda, idrar torbası ile bağırsak sorunu olan ve hastanın hayat kalitesinin düştüğü durumlarda cerrahi tedavi uygulanmalıdır. Cerrahi tedavi günümüzde gelişmiş teknolojik imkanlarla ve bilhassa ameliyat mikroskobunun beyin cerrahisi pratiğinde kullanılırlığının artmasıyla daha konforlu ve başarılı yapılır hale gelmiştir. Cerrahide gayemiz omurilik kesesi ve ortasındaki sonlara olan basının kaldırılmasıdır. Bu ameliyatın tıp literatüründeki ismi, lomber dekompresyon ameliyatıdır. Omurganın art çatısını oluşturan her iki yandaki kemikler ve sarı bağ dokusu alınarak omurilik kesesi rahatlatılır. Uygun olan olgularda ise omurganın dinamiğini daha fazla bozmamak için bir taraftan yaklaşım yapılır, yani omurganın ardında bir taraftan kemik doku çıkarılır lakin her iki tarafta da mikroskop altında genişletme ameliyatı yapılır. Bel omurilik kanalı daralması ileri dejeneratif bir müddetç olduğundan hastaların kimilerinde omurların birbiri üzerinde kayması kelam konusu olabilir. Bu durumda omurilik gevşetme ameliyatına ek olarak hastanın kayan omurlarının sabitlenmesini sağlayan vida uygulaması gerekebilir.
Hastalar ameliyat daha sonrası devirde bel sıhhatlerine dikkat etmeli ve bel ağrısı yaratacak aktivitelerden sakınmalıdır. Gelecekteki bel sıhhatini etkileyen öteki 2 kıymetli etken ise önerilen antrenman programlarına daima devam etmek ve kilo almamaya itina göstermektir.
Ameliyat daha sonrası
·Ameliyatınız sabah olduysa saat 15:00'da, saat 17:00'dan daha sonra olduysa gece 22:00'da sizi ayağa kaldıracağım. daha sonrasında durumunuza nazaran 1 yahut 2 gün hastanede kalacaksınız.
·Taburcu olduktan daha sonra meskeninize araç ortasında oturarak gitmenizde sakınca yoktur. İmkanlı ise ön koltukta ve koltuk gerisini 110 dereceye getirecek biçimde seyahat etmek ağrı mümkünlüğünü en aza indirecektir.
·Birinci 2 haftalık müddette merdiven çıkmanız gerekli ise basamakları birer birer, her basamakta bir ayağınızın yanına ötekini getirerek çıkınız.
·Oturarak yemeğinizi yiyebilirsiniz. Yemek yemek için oturduğunuzda sırt dayanağınızın bulunmasına ve imkanlı ise sandalyede oturarak yemek yemeye itina şovunuz.
·Oturuş ve kalkışlarda size öğretildiği biçimde davranmaya ihtimam şovunuz.
·Birinci günler belinizde kimi vakit ağrı, yanma hissi ve batma üzere yakınmalar olabilir. Bu niçinle endişelenmeyiniz. Bu durumda yatağınızda yatarak dinlenme yolunu seçiniz.
·Yatağınızın bel sıhhati için uygun bir yatak bulunmasına dikkat ediniz. Bundan daha sonraki hayatınızda koltuk, kanepe üzere yerlerde yatmayınız.
·Yataktan kalkarkilk evvel tam yan dönünüz, çabucak sonrasında ellerinizle yandan dayanak alarak oturur konuma geçiniz ve o denli kalkınız.
·Ameliyat daha sonrası size verilen randevu gününde denetime geliniz. Banyo yapmak için gerekli bilgiyi size bu denetimde vereceğim.
·Size taburcu olurken tarafımdan verilen ilaçlar bitince şayet aksi söylenmemişse tekrar tıpkı ilaçları almanıza gerek yoktur.
·Tuvalet için katiyen alafranga tuvalet kullanılmalıdır.
·Ayakkabınızı oturarak giymeye ihtimam şovunuz. Çok yüksek topuklu yahut topuksuz ayakkabılar giymeyiniz. Orta yükseklikte olan ayakkabılar daha uygun olacaktır.
·Yüksekten bir şey alırken uygun bir yüksekliğe çıkarak almaya çalışınız.
·Sandalye yahut koltuğa oturmak için kendinizi düşüyormuş üzere bırakmayınız. Yavaş ve denetimli olarak oturma durumuna geçiniz. Kalkarken dizlerinizden yahut koltuk kenarlarındaki kolçaklardan takviye alınız.
·10. günden itibaren dışarı çıkarak yürüyüşlere başlayınız (önce kısa uzaklıklar (10-15 dk), 30. günden daha sonra daha uzun aralar (20-30 dk)).
·Masa başı iş yapıyorsanız 1 ay daha sonra işinize başlayabilirsiniz. Daha ağır iş şartlarında çalışanlar 45 gün daha sonra işlerine dönebilirler.
·Birinci 45 gün tartı taşımamaya, daha sonrasında ise her iki elinizde toplam 5 kg.dan fazla yük taşımamaya ihtimam şovunuz. Tartı kaldırırken çömelerek ve tartısı olabildiğince vücudunuza yakın olarak kaldırınız.