‘Başörtüsünde özgürlüğü savunanlar cinsel yönelim sıkıntısında despotik bir duruşu temsil ediyorlar’ ANKARA – CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun davetiyle, başörtüsüne ait kanun teklifi CHP’li tüm milletvekillerinin imzasıyla TBMM’ye sunuldu lakin bu adım iktidar kanadından takviye bulmadı.
AK Parti’nin başörtüsü konusunda hazırladığı Anayasa değişikliği teklifi AK Parti, MHP ve BBP’nin imzasıyla Meclis’e geldi. Başörtüsüne ‘anayasal güvence’ getiren teklifte bir başka düzenleme ise “evlilik birliğini tanımlama” ismi altında yapıldı ve sadece bayan ile erkeğin evlenebileceğine dair hususun anayasaya eklenmesi amaçlandı.
‘BU BİR ÖZGÜRLÜK, BUNA BİR ÇERÇEVE ÇİZİLEMEZ’
Anayasa hukukçusu Prof. Dr. Levent Köker’e göre kelam konusu teklifin geçmediği tabloda, Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre rastgele bir kurumda başörtüsünü bayanlar için yasaklayan ya da mecbur eden bir düzenleme yok. “ötürüsıyla bu biçimde bir düzenlemenin anayasada yahut kanunlarda yer almasının bir manası yok. Geçmişte de yoktu” sözlerini kullanan Köker, geçmişte “hukuki yasak” olmamasına karşın üniversitelere başörtüsüyle girişlerin “fiili yasak” halinde engellendiğini hatırlattı.
“Bu bir özgürlük. Buna bir çerçeve çizilemez. Yasak olmayan şeyler hürdür. Lakin başörtüsü yasak değildi, hür de değildi” diye konuşan Köker şu biçimde devam etti:
“Bunu bir kurala bağlayalım’ diyorlar. Lakin burada sorun şu; bu arkadaşlar 20 yıldır iktidardalar. Artık bu yasak apansızın kalktı. Nasıl kalktı bu yasak? Anayasada toplantı ve şov yürüyüşleri kanunu var. ‘Herkes öncesinden müsaade almadan şov yapabilir’ deniyor. Yapabiliyor muyuz? ötürüsıyla bunu da yazsanız bir daha başını kapattırır, devlet bu. Siz de bu devlette iktidarsınız ve siz de despotizm yapıyorsunuz. Adalet ve Kalkınma Partisi anayasanın her kararına tam manasıyla uyuyor da buna mı kaldı iş? Ben bunu bu açıdan politik olarak yanlış buluyorum. Hukuken gerekçelendirilebilir. Bu büsbütün siyasi bir şeydi. Yarın bir gün siyasi iklim değişirse, yine başörtüsü mecburiyeti gelirse ne yapacaksın? Bu mevzu siyasetin alanından çıkmaz.“
‘LAİK BİR DEVLETTE DİNİ İNANÇ SEBEBİYLE KANUN YAPILAMAZSA LAİK BİR DEVLETTE DİNİ İNANÇ SEBEBİYLE ANAYASA YAPILABİLİR Mİ?’
Anayasa Hukukçusu Köker, Meclis’e sunulan kanun teklifindeki, “hiç bir bayanın, dinî inancı sebebiyle başını örtmesi ve tercih ettiği kıyafetinden dolayı eğitim ve tahsil, çalışma, seçme, seçilme, siyasî faaliyette bulunma, kamu hizmetlerine girme ile öteki rastgele bir temel hak ve hürriyeti kullanmaktan ya da kamu yahut özel kesim tarafınca sunulan mal ve hizmetlerden yararlanmaktan hiç bir surette mahrum bırakılamayacağı karar altına alınmaktadır” sözlerini hatırlattı.
“Dini inancı sebebiyle” tabirinin kritik olduğunu belirten Köker, başörtüsüne dair geçmişte çıkarılan kanun teklifinin Anayasa Mahkemesi’ne gittiğini, AYM’nin de “Laik bir devlette dini inanç sebebiyle kanun yapılamaz” kararı verdiğini hatırlatarak şunları söylemiş oldu:
“Laik bir devlette dini inanç sebebiyle kanun yapılamazsa laik bir devlette dini inanç sebebiyle anayasa yapılabilir mi? Kanun yapamıyorsun fakat anayasa yapabiliyorsun. bir daha Anayasa Mahkemesi başörtüsüyle ilgili vermiş olduğu sonucunda, ‘hiç bir eğitim görmemiş pak genç kız ve bayanlarımız başlarını örtebilirler. Üniversiteye başörtüsüyle girmek isteyenlerin dini sebeple değil siyasi sebeple başlarını örtüyorlar’ diyor. Pekala artık dini inanç sebebiyle başını örtmeyi hür bıraktın, yarın bir gün mahkeme ‘Dini inanç sebebiyle değil siyasi sebeple başını örtüyor’ derse? Dini inanç sebebiyle diye bunu yazmanın hem laiklik prensibine terslik üzere bir sorunu var tıpkı vakitte bu maddeyi buraya yazmakla elde edilmeye çalışılan faydayı büsbütün ortadan kaldırmak üzere işlev görme ihtimali var.”
Prof. Dr. Levent Köker
‘TOPLUMSAL CİNSİYET SORUNUNDA DESPOTİK BİR DURUŞU TEMSİL EDİYORLAR’
AK Parti Küme Başkanvekili Hasret Zengin’in “Toplumda hassasiyet kelam konusu” sözlerini kullanarak deklare ettiğı anayasa değişikliğinin bir başka unsuru de aile tarifini düzenlemeyi öngörüyor ve hususun genel öne sürülen sebebinde “çürüme” ve sapkınlık” vurgusu yapılıyor.
“Bu hassasiyet hangi toplumda kelam mevzusuymuş bilmiyorum. Kendi hassasiyetlerini bütün toplumun hassasiyeti zannediyorlar. Kendilerini bütün toplumun yerine koymasınlar” tabirlerini kullanan Prof. Dr. Köker şu biçimde devam etti:
“Başörtüsünde özgürlüğü savunanlar, toplumsal cinsiyet ve cinsel yönelim probleminde despotik bir duruşu temsil ediyorlar. İkisi birbiriyle epeyce çelişkili. İstanbul Sözleşmesi’nin hukuka muhalif bir formda tek taraflı fesih edilmesinden buraya geldik. Kaldı ki İstanbul Sözleşmesi’nin altında bugünkü cumhurbaşkanının ‘Başbakan’ olarak imzası’ var. Birinde özgürlük havarisi kesiliyorlar öbüründe bilmem ne. Bunu buradan çıkarılması gerekiyor.“
‘YENİDEN AYRIŞMA OLMUŞ DURUMDA’
AK Parti’nin kurucuları içinde yer alan ve uzun yıllar parti ortasındayken de başörtüsü gayreti veren insan hakları aktivisti Fatma Bostan Ünsal’a göre iktidar bu üslup mevzuların tartışılmasını istiyor ve atılan adım siyasi. İktidarın öncüllediği şeyin insan hakları olmadığını, siyasi emel taşıdığını söz eden Ünsal, “Uzlaşmadan da uzaklaşıyorlar. Hazır bu biçimde bir mevzuda uzlaşma varken bir daha o denli ya da bu biçimde ayrışma olmuş durumda” dedi.
Fatma Bostan Ünsal
‘BU MEVZUDA REKABET MEVZUYU SİYASİLEŞTİRMEKTİR’
İktidar kanadının başörtüsü konusunda el yükseltmek istediğini, CHP’nin teklifinin akabinde “ortak bir zeminin” yaratılma imkanının açığa çıktığını ancak bunu iktidarın tercih etmediğini söyleyen Ünsal şunları söylemiş oldu:
“Başörtüsü yasağı aşıldı ancak bunun yasal tabanı yok’ diye konuşulan bir şeydi. O niçinle Kemal Kılıçdaroğlu’nun adımı hem kendileri birebir vakitte genel uzlaşma için manalıydı. CHP için manalı bir adımdı ancak bu adımı buraya taşımanın manalı olmadığını düşünüyorum. Bu bahiste bir rekabet mevzuyu siyasileştirmektir. Nihayetinde siyasallaştırmak makûs bir şey değil lakin politik çıkarı gözeten bir atak olarak görüyorum. Bu da artık yakışmıyor. Bu bahisle ilgili mağduriyet yaşadığını lisana getiren partiye bunun yakışmadığını düşünüyorum. Bu hususun aşılmış olmasını onların da kâfi görmesi gerekirdi. Buradan dayanağı artırmak için bunun konuşulmasındansa uzlaşmayı kâfi görmelilerdi.”
AK Parti’nin başörtüsü konusunda hazırladığı Anayasa değişikliği teklifi AK Parti, MHP ve BBP’nin imzasıyla Meclis’e geldi. Başörtüsüne ‘anayasal güvence’ getiren teklifte bir başka düzenleme ise “evlilik birliğini tanımlama” ismi altında yapıldı ve sadece bayan ile erkeğin evlenebileceğine dair hususun anayasaya eklenmesi amaçlandı.
‘BU BİR ÖZGÜRLÜK, BUNA BİR ÇERÇEVE ÇİZİLEMEZ’
Anayasa hukukçusu Prof. Dr. Levent Köker’e göre kelam konusu teklifin geçmediği tabloda, Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre rastgele bir kurumda başörtüsünü bayanlar için yasaklayan ya da mecbur eden bir düzenleme yok. “ötürüsıyla bu biçimde bir düzenlemenin anayasada yahut kanunlarda yer almasının bir manası yok. Geçmişte de yoktu” sözlerini kullanan Köker, geçmişte “hukuki yasak” olmamasına karşın üniversitelere başörtüsüyle girişlerin “fiili yasak” halinde engellendiğini hatırlattı.
“Bu bir özgürlük. Buna bir çerçeve çizilemez. Yasak olmayan şeyler hürdür. Lakin başörtüsü yasak değildi, hür de değildi” diye konuşan Köker şu biçimde devam etti:
“Bunu bir kurala bağlayalım’ diyorlar. Lakin burada sorun şu; bu arkadaşlar 20 yıldır iktidardalar. Artık bu yasak apansızın kalktı. Nasıl kalktı bu yasak? Anayasada toplantı ve şov yürüyüşleri kanunu var. ‘Herkes öncesinden müsaade almadan şov yapabilir’ deniyor. Yapabiliyor muyuz? ötürüsıyla bunu da yazsanız bir daha başını kapattırır, devlet bu. Siz de bu devlette iktidarsınız ve siz de despotizm yapıyorsunuz. Adalet ve Kalkınma Partisi anayasanın her kararına tam manasıyla uyuyor da buna mı kaldı iş? Ben bunu bu açıdan politik olarak yanlış buluyorum. Hukuken gerekçelendirilebilir. Bu büsbütün siyasi bir şeydi. Yarın bir gün siyasi iklim değişirse, yine başörtüsü mecburiyeti gelirse ne yapacaksın? Bu mevzu siyasetin alanından çıkmaz.“
‘LAİK BİR DEVLETTE DİNİ İNANÇ SEBEBİYLE KANUN YAPILAMAZSA LAİK BİR DEVLETTE DİNİ İNANÇ SEBEBİYLE ANAYASA YAPILABİLİR Mİ?’
Anayasa Hukukçusu Köker, Meclis’e sunulan kanun teklifindeki, “hiç bir bayanın, dinî inancı sebebiyle başını örtmesi ve tercih ettiği kıyafetinden dolayı eğitim ve tahsil, çalışma, seçme, seçilme, siyasî faaliyette bulunma, kamu hizmetlerine girme ile öteki rastgele bir temel hak ve hürriyeti kullanmaktan ya da kamu yahut özel kesim tarafınca sunulan mal ve hizmetlerden yararlanmaktan hiç bir surette mahrum bırakılamayacağı karar altına alınmaktadır” sözlerini hatırlattı.
“Dini inancı sebebiyle” tabirinin kritik olduğunu belirten Köker, başörtüsüne dair geçmişte çıkarılan kanun teklifinin Anayasa Mahkemesi’ne gittiğini, AYM’nin de “Laik bir devlette dini inanç sebebiyle kanun yapılamaz” kararı verdiğini hatırlatarak şunları söylemiş oldu:
“Laik bir devlette dini inanç sebebiyle kanun yapılamazsa laik bir devlette dini inanç sebebiyle anayasa yapılabilir mi? Kanun yapamıyorsun fakat anayasa yapabiliyorsun. bir daha Anayasa Mahkemesi başörtüsüyle ilgili vermiş olduğu sonucunda, ‘hiç bir eğitim görmemiş pak genç kız ve bayanlarımız başlarını örtebilirler. Üniversiteye başörtüsüyle girmek isteyenlerin dini sebeple değil siyasi sebeple başlarını örtüyorlar’ diyor. Pekala artık dini inanç sebebiyle başını örtmeyi hür bıraktın, yarın bir gün mahkeme ‘Dini inanç sebebiyle değil siyasi sebeple başını örtüyor’ derse? Dini inanç sebebiyle diye bunu yazmanın hem laiklik prensibine terslik üzere bir sorunu var tıpkı vakitte bu maddeyi buraya yazmakla elde edilmeye çalışılan faydayı büsbütün ortadan kaldırmak üzere işlev görme ihtimali var.”
Prof. Dr. Levent Köker
‘TOPLUMSAL CİNSİYET SORUNUNDA DESPOTİK BİR DURUŞU TEMSİL EDİYORLAR’
AK Parti Küme Başkanvekili Hasret Zengin’in “Toplumda hassasiyet kelam konusu” sözlerini kullanarak deklare ettiğı anayasa değişikliğinin bir başka unsuru de aile tarifini düzenlemeyi öngörüyor ve hususun genel öne sürülen sebebinde “çürüme” ve sapkınlık” vurgusu yapılıyor.
“Bu hassasiyet hangi toplumda kelam mevzusuymuş bilmiyorum. Kendi hassasiyetlerini bütün toplumun hassasiyeti zannediyorlar. Kendilerini bütün toplumun yerine koymasınlar” tabirlerini kullanan Prof. Dr. Köker şu biçimde devam etti:
“Başörtüsünde özgürlüğü savunanlar, toplumsal cinsiyet ve cinsel yönelim probleminde despotik bir duruşu temsil ediyorlar. İkisi birbiriyle epeyce çelişkili. İstanbul Sözleşmesi’nin hukuka muhalif bir formda tek taraflı fesih edilmesinden buraya geldik. Kaldı ki İstanbul Sözleşmesi’nin altında bugünkü cumhurbaşkanının ‘Başbakan’ olarak imzası’ var. Birinde özgürlük havarisi kesiliyorlar öbüründe bilmem ne. Bunu buradan çıkarılması gerekiyor.“
‘YENİDEN AYRIŞMA OLMUŞ DURUMDA’
AK Parti’nin kurucuları içinde yer alan ve uzun yıllar parti ortasındayken de başörtüsü gayreti veren insan hakları aktivisti Fatma Bostan Ünsal’a göre iktidar bu üslup mevzuların tartışılmasını istiyor ve atılan adım siyasi. İktidarın öncüllediği şeyin insan hakları olmadığını, siyasi emel taşıdığını söz eden Ünsal, “Uzlaşmadan da uzaklaşıyorlar. Hazır bu biçimde bir mevzuda uzlaşma varken bir daha o denli ya da bu biçimde ayrışma olmuş durumda” dedi.
Fatma Bostan Ünsal
‘BU MEVZUDA REKABET MEVZUYU SİYASİLEŞTİRMEKTİR’
İktidar kanadının başörtüsü konusunda el yükseltmek istediğini, CHP’nin teklifinin akabinde “ortak bir zeminin” yaratılma imkanının açığa çıktığını ancak bunu iktidarın tercih etmediğini söyleyen Ünsal şunları söylemiş oldu:
“Başörtüsü yasağı aşıldı ancak bunun yasal tabanı yok’ diye konuşulan bir şeydi. O niçinle Kemal Kılıçdaroğlu’nun adımı hem kendileri birebir vakitte genel uzlaşma için manalıydı. CHP için manalı bir adımdı ancak bu adımı buraya taşımanın manalı olmadığını düşünüyorum. Bu bahiste bir rekabet mevzuyu siyasileştirmektir. Nihayetinde siyasallaştırmak makûs bir şey değil lakin politik çıkarı gözeten bir atak olarak görüyorum. Bu da artık yakışmıyor. Bu bahisle ilgili mağduriyet yaşadığını lisana getiren partiye bunun yakışmadığını düşünüyorum. Bu hususun aşılmış olmasını onların da kâfi görmesi gerekirdi. Buradan dayanağı artırmak için bunun konuşulmasındansa uzlaşmayı kâfi görmelilerdi.”