Akıllı baş bantlarının fonksiyonu nasıl? ‘yararlı ancak sihirli bir değnek değil’ Illinois eycihazından 24 yaşındaki Baumert, ABD’de bir kış olimpiyatı sporu olan Bobsled ve Skeleton kadrosunu geliştirme grubunun bir üyesi. Çok taraflı bir atlet olan Baumert ayrıyeten halter ya da yük kaldırma koçu ve bu yıl antrenman fizyolojisi kısmında yüksek lisansını tamamladı.
Başına taktığı bant bir EEG, yani bir elektroensefalogram aygıtı. Sportmenler içinde giderek popülerleşen bu aygıt, takan kişinin beyin dalgalarını ölçüyor.
Gerilimli bir kişinin beyni artan elektrik aktivitesi niçiniyle daha fazla dalga ya da işaret verdiği için, meditasyonla birlikte bu bantların, kullanan kişiyi kendisini sakinleştirme konusunda eğitebileceği düşünülüyor. Bu da sportmen kelam konusu olduğunda performansını artırabilecek.
Ancak, elbette hekimler tarafınca epilepsi ya da inme üzere sıhhat sıkıntılarını çek etmek için kullandıkları bu tıp aygıtlar nitekim de gerilimi azaltma fonksiyonu bakılırsabilir mi?
SAKİN KALMAK İÇİN KULLANILIYOR
Baumert bundan iki yıl evvel FocusCalm (OdaklanSakinleş) isimli başa takılan aygıtı denedikten daha sonra bu sorunun yanıtını aramaya karar vermiş.
BBC Türkçe’nin bildirdiğine bakılırsa evvel bantı üreten firmayla, Massachusetts merkezli BrainCo şirketiyle temasa geçiyor. Bir yandan üniversitede araştırma yürüttüğü öbür yandan da halter ve kış sporları yaptığı için onu, yarım vakitli fakat fiyatlı olarak, 2020 yılında ve bir daha 2021 başında birkaç aylığına araştırmacı olarak işe alıyorlar.
Baumert artık aygıtın işe yaradığına ikna olmuş. “Çok kuvvetli bir performans gerçekleştirirken bununla birlikte daha sakin olmak için kendimi nasıl daha yeterli denetim edebileceğimi ve neler öğrenmem gerektiğini canlandırmam, öğrenmem gerekiyor” diyor.
BrainCo şirketinin idare konseyi lideri Max Newlon ise başa takılan bantta, insan beynindeki sinyallerden “1250 data noktası” okuyabilecek bir yapay zeka yazılımı algoritması kullanıldığını söylüyor. Bir cep telefonu uygulamasına bağlı olan bu yazılım ondan sonrasında bu bilgileri 0’dan 100’e kadar puanlıyor. 100 en sakin olunan durumu gösteriyor.
Birden fazla beşerde bu birden fazla vakit 50 civarında çıkıyor.
Bu teknoloji üzerinde 2015 yılında çalışmaya başlayan Max Newlon “Bu pasif bir ölçüm. Beyninizde bir şey olmuyor” diyor ve ekliyor:
“İnsanlar kendileri hakkında da daha fazla şey öğrenmek ve kendilerini en epey sakinleştiren şeyleri bulup onlara odaklanmak için farklı şeyler yaparak bantı deniyorlar. Aileyle vakit geçirmek üzere…”
Tıpkı fizikî antrenmanın bedeni daha kuvvetli yapması üzere, Newlon’a bakılırsa beşerler beyinlerini sakinleştirmeyi de bu bantın sağladığı bilgiler ışığında öğrenebilirler ve bir kez bunu öğrendiklerinde de artık bu bilgi kalıcı olur.
Bu cins başa takılan bir diğer EEG bantı, Kanada firması Interaxon tarafınca da üretiliyor. Şirket 2014 yılında Muse ismini verdiği eseri piyasaya çıkardı. Bu bant da sakinleşmeye, meditasyona katkıda bulunmak, ötürüsıyla da uyku kalitesini de artırmak gayesiyle tasarlanmış.
Beyin dalgalarını ölçmenin yanı sıra, nabzı, nefes suratını ve kişinin duruşunu da pahalandırıyor ve yağmur ormanları atmosferi üzere sakinleştirici ses efektlerinin de bulunduğu bir cep telefonu uygulamasıyla çalışıyor.
InteraXon’un CEO’su Derek Luke müşterilerin ya “hayatlarındaki gerilim ya da anksiyete üzere bir sorunu çözmeye çalıştıklarını” ya da bir mevzuda, mesela muhakkak bir spor kolunda “aktif bir biçimde gelişmeyi” hedeflediklerini söylüyor.
Bütün bunlar kulağa epey hoş geliyor. Lakin İngiltere’den klinik psikolog Dr Naomi Murphy, ticari EEG aygıtlarına kuşkuyla bakıyor.
Başa takılan bu bantların insanları aşikâr bir standart beyin aktivitesine ulaşmaya teşvik ettiğini söyleyen Dr Murphy, “Bu da aygıtları kullanan birtakım insanların istenenin altında ya da üzerinde bir beyin aktivitesine erişmesine yol açabilir, zira tahminen de ‘ortalama’ kabul edilen beyin aktivitesi onların beyinlerine uymuyordur” diyor ve ekliyor:
“Bazı bireyler ölçümleri faydalı ve teşvik edici buluyor olabilir fakat bazıları de performansları konusunda telaşlı oldukları ya da yetersiz olduklarını düşündükleri için “nöro-teknolojiye” yöneliyor ve kullanılan teknoloji bu problemlerini daha kötüleştirebilir.”
Öte yandan Oxford Üniversitesi’nden önde gelen yapay zeka uzmanı Profesör Sandra Wachter de, temelde insanları daha az gerilimli kılmak için bu cins EEG aygıtlarının gerekliliğini sorguluyor.
“Farkındalık eğitimi ve meditasyon, yapay zekanın klâsik sistemlere katabileceği fazla bir şey olmayabileceğini düşündüğüm alanlardan biri” diyen Wachter, Budist ve Hindu hallerinin bu hususta aslına bakarsan epey tesirli olduğuna dikkat çekiyor.
Profesör Wachter de bir kişinin beyin faaliyetinin belirlenmiş bir ortalamayla kıyaslanmasının manalı olmadığını düşünüyor ve “Burada kıymetli olan yalnızca kendinize kulak vermek” diyor. “Ayrıca ‘ideal sükunet’ ya da “sorunlu gerilim seviyesi puanı’ üzere şeyler yok zira her birey farklı” diye de ekliyor.
Buna karşılık bir daha İngiltere’den nörolog Dr Steve Allder ise EEG aygıtlarının, bilhassa de atletler için faydalı olabileceğine inanıyor:
“Herhangi bir zihin antrenmanı performansta avantaj sağlayacaktır. Ve pratiğinize vücudunuzdan geri bildirim sağlayan bir cihat kullanmak da muhtemelen bireyin zihinsel denetiminin derinliğini artıracaktır. O yüzden bu çeşit geri bildirim aygıtları yararlıdır.”
ABD’de sportmen ve araştırmacı Emma Baumert ise başa takılan bantların faydalı bulunmasına rağmen, atletlerin bunları bir cins sihirli değnek yerine koymaması gerektiğini vurguluyor.
“Cihazın sayesinde öğrenebildiğinizi öğrenin ve pratiğe geçirin, hepsi bu.”
Başına taktığı bant bir EEG, yani bir elektroensefalogram aygıtı. Sportmenler içinde giderek popülerleşen bu aygıt, takan kişinin beyin dalgalarını ölçüyor.
Gerilimli bir kişinin beyni artan elektrik aktivitesi niçiniyle daha fazla dalga ya da işaret verdiği için, meditasyonla birlikte bu bantların, kullanan kişiyi kendisini sakinleştirme konusunda eğitebileceği düşünülüyor. Bu da sportmen kelam konusu olduğunda performansını artırabilecek.
Ancak, elbette hekimler tarafınca epilepsi ya da inme üzere sıhhat sıkıntılarını çek etmek için kullandıkları bu tıp aygıtlar nitekim de gerilimi azaltma fonksiyonu bakılırsabilir mi?
SAKİN KALMAK İÇİN KULLANILIYOR
Baumert bundan iki yıl evvel FocusCalm (OdaklanSakinleş) isimli başa takılan aygıtı denedikten daha sonra bu sorunun yanıtını aramaya karar vermiş.
BBC Türkçe’nin bildirdiğine bakılırsa evvel bantı üreten firmayla, Massachusetts merkezli BrainCo şirketiyle temasa geçiyor. Bir yandan üniversitede araştırma yürüttüğü öbür yandan da halter ve kış sporları yaptığı için onu, yarım vakitli fakat fiyatlı olarak, 2020 yılında ve bir daha 2021 başında birkaç aylığına araştırmacı olarak işe alıyorlar.
Baumert artık aygıtın işe yaradığına ikna olmuş. “Çok kuvvetli bir performans gerçekleştirirken bununla birlikte daha sakin olmak için kendimi nasıl daha yeterli denetim edebileceğimi ve neler öğrenmem gerektiğini canlandırmam, öğrenmem gerekiyor” diyor.
BrainCo şirketinin idare konseyi lideri Max Newlon ise başa takılan bantta, insan beynindeki sinyallerden “1250 data noktası” okuyabilecek bir yapay zeka yazılımı algoritması kullanıldığını söylüyor. Bir cep telefonu uygulamasına bağlı olan bu yazılım ondan sonrasında bu bilgileri 0’dan 100’e kadar puanlıyor. 100 en sakin olunan durumu gösteriyor.
Birden fazla beşerde bu birden fazla vakit 50 civarında çıkıyor.
Bu teknoloji üzerinde 2015 yılında çalışmaya başlayan Max Newlon “Bu pasif bir ölçüm. Beyninizde bir şey olmuyor” diyor ve ekliyor:
“İnsanlar kendileri hakkında da daha fazla şey öğrenmek ve kendilerini en epey sakinleştiren şeyleri bulup onlara odaklanmak için farklı şeyler yaparak bantı deniyorlar. Aileyle vakit geçirmek üzere…”
Tıpkı fizikî antrenmanın bedeni daha kuvvetli yapması üzere, Newlon’a bakılırsa beşerler beyinlerini sakinleştirmeyi de bu bantın sağladığı bilgiler ışığında öğrenebilirler ve bir kez bunu öğrendiklerinde de artık bu bilgi kalıcı olur.
Bu cins başa takılan bir diğer EEG bantı, Kanada firması Interaxon tarafınca da üretiliyor. Şirket 2014 yılında Muse ismini verdiği eseri piyasaya çıkardı. Bu bant da sakinleşmeye, meditasyona katkıda bulunmak, ötürüsıyla da uyku kalitesini de artırmak gayesiyle tasarlanmış.
Beyin dalgalarını ölçmenin yanı sıra, nabzı, nefes suratını ve kişinin duruşunu da pahalandırıyor ve yağmur ormanları atmosferi üzere sakinleştirici ses efektlerinin de bulunduğu bir cep telefonu uygulamasıyla çalışıyor.
InteraXon’un CEO’su Derek Luke müşterilerin ya “hayatlarındaki gerilim ya da anksiyete üzere bir sorunu çözmeye çalıştıklarını” ya da bir mevzuda, mesela muhakkak bir spor kolunda “aktif bir biçimde gelişmeyi” hedeflediklerini söylüyor.
Bütün bunlar kulağa epey hoş geliyor. Lakin İngiltere’den klinik psikolog Dr Naomi Murphy, ticari EEG aygıtlarına kuşkuyla bakıyor.
Başa takılan bu bantların insanları aşikâr bir standart beyin aktivitesine ulaşmaya teşvik ettiğini söyleyen Dr Murphy, “Bu da aygıtları kullanan birtakım insanların istenenin altında ya da üzerinde bir beyin aktivitesine erişmesine yol açabilir, zira tahminen de ‘ortalama’ kabul edilen beyin aktivitesi onların beyinlerine uymuyordur” diyor ve ekliyor:
“Bazı bireyler ölçümleri faydalı ve teşvik edici buluyor olabilir fakat bazıları de performansları konusunda telaşlı oldukları ya da yetersiz olduklarını düşündükleri için “nöro-teknolojiye” yöneliyor ve kullanılan teknoloji bu problemlerini daha kötüleştirebilir.”
Öte yandan Oxford Üniversitesi’nden önde gelen yapay zeka uzmanı Profesör Sandra Wachter de, temelde insanları daha az gerilimli kılmak için bu cins EEG aygıtlarının gerekliliğini sorguluyor.
“Farkındalık eğitimi ve meditasyon, yapay zekanın klâsik sistemlere katabileceği fazla bir şey olmayabileceğini düşündüğüm alanlardan biri” diyen Wachter, Budist ve Hindu hallerinin bu hususta aslına bakarsan epey tesirli olduğuna dikkat çekiyor.
Profesör Wachter de bir kişinin beyin faaliyetinin belirlenmiş bir ortalamayla kıyaslanmasının manalı olmadığını düşünüyor ve “Burada kıymetli olan yalnızca kendinize kulak vermek” diyor. “Ayrıca ‘ideal sükunet’ ya da “sorunlu gerilim seviyesi puanı’ üzere şeyler yok zira her birey farklı” diye de ekliyor.
Buna karşılık bir daha İngiltere’den nörolog Dr Steve Allder ise EEG aygıtlarının, bilhassa de atletler için faydalı olabileceğine inanıyor:
“Herhangi bir zihin antrenmanı performansta avantaj sağlayacaktır. Ve pratiğinize vücudunuzdan geri bildirim sağlayan bir cihat kullanmak da muhtemelen bireyin zihinsel denetiminin derinliğini artıracaktır. O yüzden bu çeşit geri bildirim aygıtları yararlıdır.”
ABD’de sportmen ve araştırmacı Emma Baumert ise başa takılan bantların faydalı bulunmasına rağmen, atletlerin bunları bir cins sihirli değnek yerine koymaması gerektiğini vurguluyor.
“Cihazın sayesinde öğrenebildiğinizi öğrenin ve pratiğe geçirin, hepsi bu.”